www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

2 RECENSIES


De archeologie van de Bijbel
James K. Hoffmeier
Uitg. Ark Media, Amsterdam 2009
ISBN 9789033818790
192 blz. geb. € 24,95 
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...

of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl


De cultuur van de Bijbel is de meesten van ons grotendeels onbekend. Daardoor is de afstand tussen bijbelse tijden en het heden moeilijk te overbruggen. De archeologie kan ons meer vertellen over de context waarin de Bijbel is geschreven. Onze kennis wordt erdoor aangevuld; onduidelijke passages worden verhelderd en foutieve interpretaties weerlegd. Bovendien kan de archeologie de historiciteit van wat er in de Bijbel staat bevestigen of aannemelijk maken.


2. Reformatorisch Dagblad - 5 augustus 2009 - www.refdag.nl

Archeologie werpt waardevol licht op Bijbel

Recensie door Willem van Klinken

De evangelicale oudtestamenticus James K. Hoffmeier laat zien hoe de archeologie licht werpt op de Bijbel. Dat doet hij op een heldere en toegankelijke manier.

Hoffmeier, hoogleraar aan Trinity Evangelical School of Divinity in Deerfield, Illinois, is een expert op het gebied van de Bijbelse archeologie. Ark Media heeft zijn boek ”Archeology of the Bible” beschikbaar gemaakt in het Nederlands. Het doel van Hoffmeier is de Bijbel voor een breed publiek tot leven brengen door te laten zien dat het Bijbelse verhaal verankerd is in tijd en ruimte, zo schrijft hij in het voorwoord.

Hoffmeier heeft eerbied voor de Bijbel als het Woord van God, zo blijkt uit het boek. Tegelijk is hij nuchter over de mogelijkheden van de archeologie. Zij bewijst de waarheid van de Bijbel niet, maar bevestigt soms wel de historiciteit van Bijbelverhalen. Een goed voorbeeld zijn de aartsvaders. De archeologie kan niet bewijzen dat Abraham echt heeft geleefd, maar laat wel zien dat de Bijbelse beschrijvingen overeenstemmen met het beeld van die tijd dat uit opgravingen naar voren komt.

Wat de archeologie volgens Hoffmeier vooral kan doen, is de Bijbel verhelderen en licht werpen op de context waarin de Bijbelse geschiedenis zich heeft afgespeeld. Na twee inleidende hoofdstukken over het ontstaan van de archeologie en de rol van de archeologie bij de interpretatie van de Bijbel, maakt het boek een gang door de Bijbelse geschiedenis, van de schepping tot de geboorte van Jezus en de verspreiding van het christendom. Telkens wordt aangegeven hoe archeologische vondsten de Bijbelverhalen in een breder licht plaatsen of aspecten ervan verhelderen. De vele foto’s helpen de Bijbelse tijd dichter bij de lezer te brengen.

Lees hier het hele artikel...


1. Nederlands Dagblad - 17 april 2009 - www.nd.nl

Fraai publieksboek bij de Bijbel over archeologie 

Boekrecensie door Koert van Bekkum

Sinds het oude Nabije Oosten in de achttiende en negentiende eeuw werd blootgelegd door ontdekkingsreizigers, geografen en dominees, bestaat er onder christenen in het Westen een niet aflatende belangstelling voor de overblijfselen van de oude culturen in Egypte, Mesopotamië, Syrië en Israël. In deze wereld kwam de Bijbel tot stand. Hier speelden de verhalen van Abraham, Jozef, Jozua, David en Daniël. 

Geen wonder dat de reisverslagen en wetenschappelijke publicaties steeds ook werden gevolgd door boeken voor het grote publiek, waarin een link werd gelegd tussen de Bijbel en de oudoosterse cultuur.




Zo verscheen in Nederland in 1914 het tweedelige Oostersch leven van de ethische theoloog H.Th. Obbink. En de gereformeerde Utrechtse hoogleraar Arie Noordtzij deed in 1924 een duit in het zakje met het boek Gods Woord en der eeuwen getuigenis. 

De auteur van zo’n publieksboek over Bijbel en archeologie staat overigens wel voor twee stevige dilemma’s. Want waar moet het uitgangspunt genomen worden? In de vondsten en de oude culturen? Of in de gang van de Bijbelse geschiedenis? Een keuze voor het eerste betekent automatisch dat de afstand tot de Bijbel groter wordt. Lang niet alles wat er is gevonden, valt met de Bijbel te verbinden. En wie eerst een eigen verhaal opbouwt uit oude reliëfs, kleitabletten en opgegraven gebouwen, zet automatisch een beeld neer dat allerlei vragen oproept. Past de Bijbel hier wel in? 

Het tweede dilemma hangt hiermee samen. Wie uitgaat van de betrouwbaarheid van de Schrift, zal in de archeologie bevestiging zoeken. Dat was ook het uitgangspunt in boeken als De Bijbel ontdekt in aarde en steen (1958) van de Amerikaanse George Ernest Wright en nog sterker in Werner Kellers De Bijbel heeft toch gelijk (1956). Wie daarentegen denkt dat de Bijbel een bundel verzinsels is, verwacht pas in de antieke teksten en archeologische vondsten de echte geschiedenis tegen te komen. In 2006 is die opvatting nog heel arrogant verwoord in De Bijbel als mythe van de Israëlische archeoloog Israel Finkelstein en de journalist Neil Asher Silberman. 

Genuanceerd 
De Canadese Egyptoloog James K. Hoffmeier is zich goed bewust van deze voetangels en klemmen. Hij werd in 1951 geboren in Caïro en groeide op in de traditie dat de archeologie bewijs zou kunnen leveren voor de betrouwbaarheid van de Bijbel. Maar de loopgravenoorlog tussen beide kampen die voor en tegen de Bijbel vochten, en de aard van het gevonden materiaal hebben hem tot een genuanceerdere positie gebracht. 

De hoogleraar aan de Trinity Evangelical Divinity School in Deerfield, Illinois, belijdt de betrouwbaarheid van Gods Woord. Tegelijk schreef hij in de afgelopen tien jaar twee indrukwekkende boeken over de uittocht en de woestijnreis van het volk Israël waarin hij alle beschikbare egyptologische en geografische kennis naast de Bijbel legde. 

Vaak luidde het antwoord daarin: ‘Ik weet ook niet precies hoe het zit’. Hoffmeier benadrukt terecht dat veel van de beschikbare kennis helemaal niet in staat is de historiciteit van in de Bijbel beschreven gebeurtenissen te verifiëren of te falsifiëren. Wel helpen de vondsten de Bijbel in de eigen context te lezen. We krijgen aanvullende informatie. En soms kunnen Bijbelkritische theorieën worden gecorrigeerd. 

Vanuit deze zogenoemde ‘contextuele methode’ schreef Hoffmeier in 2007 een Engels algemeen publieksboek over Bijbel en archeologie. Dit fraaie bladerboek is nu in het Nederlands vertaald. Uitgeverij Ark Media heeft hiermee een gelukkige keuze gemaakt. Het boek is het beste in zijn soort dat op dit moment verkrijgbaar is. In kort bestek biedt Hoffmeier eerst een fraai overzicht van de geschiedenis van de opgravingen en zijn methode, om vervolgens heel de Bijbel te doorlopen. Telkens laat hij daarbij zien hoe de Bijbel moet worden verstaan tegen de achtergrond van de geschiedenis van het oude Nabije Oosten. 

Hoffmeier is op de hoogte van de laatste vondsten en lardeert zijn teksten steeds met fraaie foto’s, kaarten, tekeningen, tijdbalken, tabellen en excursen. Hierbij zorgt het iets grotere formaat van het boek ervoor dat de illustraties goed uitkomen. 

Heeft dit boek dan geen nadelen? Jazeker wel. De keuze om de Bijbel door te lopen en die te voorzien van achtergrondinformatie zorgt ervoor dat veel vragen en problemen die door de archeologie worden opgeroepen, onbesproken blijven. Hoffmeier presenteert vooral positieve informatie en weerlegt tal van verkeerde theorieën. Maar dat is natuurlijk maar één kant van het verhaal. 

Beenderkistje 
Soms is de informatie iets te positief. Hoffmeier denkt dat het beenderkistje van ‘Jakobus zoon van Jozef, broer van Jezus’ echt kan zijn. Terwijl juist hier een waarschuwing op zijn plaats was geweest. En het is wel mooi dat de Mesopotamische bronnen van de vroegste mensheid eenzelfde patroon laten zien als het boek Genesis: schepping, vervreemding, lange levensduur, zondvloed en lagere levensverwachting. Maar wat zegt dat precies? 

Wie kennis vermeerdert, vermeerdert smart, zegt de Prediker. Dat geldt ook voor de Bijbelse archeologie. Voor elke vraag die wordt beantwoord, komen er twee in de plaats. Dat is nog geen reden om de Bijbel dan maar voor onbetrouwbaar te houden. Maar het relativeert wel de menselijke kennis van de Schrift en de pretenties van zowel de archeologie als de Bijbelgetrouwe theologie. 

www.vergadering.nu