www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

3 RECENSIES

Worden alle mensen gered?
Andreas Symank
Gedachten over de leer der alverzoening
Uitg. Boekencentrum, Den Haag
116 pagina's
9789023914488
(Alleen nog 2e hands te verkrijgen)


A. Symank schreef een diepgaand boek over Alverzoening, de leer waarin hij van jongsaf aan opgegroeid was. Hij verwerpt de leer vooral vanwege de wijze van uitleg, namelijk het niet met elkaar in verband brengen van teksten, wanneer details en woorden worden uitgelegd door te vragen wat de betekenis kan zijn, maar het verband niet in rekening gebracht wordt.
Ook noemt hij het veelvuldig opvoeren van Gods liefde, waarbij het kruis tot bewijs voor alverzoening wordt, zonder antwoord te geven op wat Gods gerechtigheid dan betekent. Dan wordt gezwegen of het wordt verzwegen. Of er volgen verkeerde en verdraaiende interpretaties van duidelijke bijbelteksten.
Ook wordt altijd de vraag gesteld naar mensen die nooit Gods boodschap gehoord hebben en zich nooit konden bekeren. Maar dat is echt zo'n menselijke vraag die Gods zelf t.z.t. wel zal beantwoorden.

..

3. - 19 oktober 1989 - www.rd.nl 

Leer van alverzoening ontzenuwd in doorwrocht werk van A. Symank

Recensie door ds. G.S.A. de Knegt

"Worden alle mensen gered ?" biedt grondige exegese van Schrift

De leer van de alverzoening is niet nieuw! Zij is eigenlijk zo oud als de christelijke kerk oud is. Deze leer heeft een speciaal beeld over de liefde Gods en wortelt steeds opnieuw in de eigentijdse filosofie. Wie dit laatste wellicht te sterk vindt uitgedrukt, zal echter niet kunnen ontkennen dat deze leer daaraan in meer of mindere mate is ontleend.

In de Schrift zijn er althans voor deze leer geen wortels aan te wijzen. Nergens wordt in de Bijbel de alverzoening geleerd. Duidelijk wordt er gesproken over „een eeuwig wel" of „een eeuwig wee". De Heere laat Zijn Kerk de eeuwige vreugde beërven, doch de "goddelozen" ondergaan het eeuwig verderf.

Opvallend
Het is de verdienste van de auteur A. Symank, in zijn "Worden alle mensen gered?", dat hij de leer van de alverzoening niet alleen ontzenuwt, doch ook verre van zich werpt als dwaalleer. Opgegroeid in een kring waarin de leer van de alverzoening in het centrum stond en staat, heeft Andreas Symank, Ghanees van geboorte, zich aan deze leer ontworsteld door de Schrift nauwkeuriger te gaan bestuderen. Hij wordt daarbij geholpen door bekwame exegeten die een andere visie hadden op de leer van de alverzoening, die ogenschijnlijk in een groot aantal bijbelteksten zou voorkomen.

De schrijver heeft vele zogenaamde "alverzoeningsteksten" uit het Nieuwe Testament bestudeerd. Het is hem daarbij opgevallen dat de meeste bijbelteksten die betrekking zouden hebben op de alverzoening, afkomstig zijn uit de Paulinische brieven. Voorstanders van deze dwaalleer menen dat Paulus van God de hoogste openbaring zou hebben ontvangen en men om die oorzaak ook de meeste teksten in zijn brieven leest die handelen over het eeuwig wel voor eenieder en alles. Al die teksten zijn door de auteur grondig geëxegetiseerd.

Door hem wordt op grond daarvan aangetoond dat men niet kan spreken over een hogere openbaring die Paulus zou hebben ontvangen - héél het Nieuwe Testament handelt over één en dezelfde openbaring Gods - maar ook bewijst hij dat al die Paulinische teksten niet spreken over de alverzoening. Dit alles wordt, zoals reeds geschreven, door Symank exegetisch en ''dogmatisch nauwkeurig aangetoond.

Terecht haalt hij Ch. Hodge aan, die opmerkt „Het is Gods Woord verdraaien en verkeerd uitleggen, indien men een tekst alleen daarom in strijd met een andere neemt, terwijl de gebruikte uitdrukking een verklaring toelaat, die beide teksten in contrast tot elkaar brengt. De vraag is niet: Wat kunnen bepaalde woorden betekenen, maar: Welke betekenis moeten zij volgens de bedoeling van de bijbelschrijver hebben in het verband waarin hij ze heeft gesteld?" Heel eenvoudig willen én Symank én Hodge hiermee zeggen, dat een tekst nooit of te nimmer bekeken moet worden zonder erop te letten in welk verband die tekst staat. De context van een tekst is uitermate belangrijk!

Niet zo snel klaar
Wie mocht denken dat wij met de voorstanders van de leer der alverzoening snel klaar zijn door ze een andere exegese voor te houden dan zij doorgaans hanteren, vergist zich. Al heel snel wordt dan door hen Gods liefde ter sprake gebracht. God is - zo wordt gezegd - werkelijk liefde in Persoon, dus kan Hij onmogelijk een van Zijn schepselen voor altijd laten lijden. Het kruis is het bewijs voor de alverzoening. Jezus heeft allen zozeer lief, dat Hij Zijn leven voor hen heeft gelaten. Wanneer in dit verband wordt gevraagd: „Maar is dan ook God niet rechtvaardig?", zo wordt daarop geen antwoord gegeven of worden bepaalde teksten die heel duidelijk over Gods gerechtigheid of rechtvaardigheid spreken verzwegen of verkeerd geïnterpreteerd...

Dan is er nog iets! Als argument voor de alverzoening wordt vaak de vraag gesteld naar het lot van hen aan wie nooit Gods blijde boodschap werd verkondigd. Deze mensen hebben toch immers nooit de kans gehad zich te bekeren? Terecht geeft de auteur op deze vraag een summier antwoord. Hij vindt de vraag „mensachtig" eigengereid. De Heere is daarentegen vrij en vrijmachtig. Als het om de belofte van het Evangelie gaat in de Dordtse Leerregels (hoofdstuk 2, par. 5), dan staat er dit van geschreven: „Welke belofte alle volken en mensen, tot welke God naar Zijn welbehagen Zijn Evangelie zendt, zonder onderscheid, moet verkondigd en voorgesteld worden, met bevel en bekering." Met dit alles wil ik maar zeggen dat de Heére vrij en vrijmachtig is in het sturen van Zijn dienaren waarheen en naar wie Hij wil.

Evaluatie
Niet alles wat in dit boekje staat is in het bovenstaande besproken. Dat is ook niet de bedoeling van een recensie. Wellicht zou men het kunnen omschrijven als een studieboek. En, zoals bekend, leest men een studieboek niet op een achternamiddag wanneer het gaat schemeren. Voor het lezen en bestuderen daarvan is wel wat meer tijd nodig. Wie het ervoor over heeft, zal met wat men aangereikt krijgt winst kunnen doen. Zeker in onze tijd waarin nog altijd in navolging van K. Barth de alverzoening geleerd wordt, is het werkelijk geen luxe om tijd voor dit doorwrochte boekje uit te trekken. Het deed mij trouwens goed dat in bepaalde verbanden de schrijver ook wees op het missionaire bewustzijn van de gemeente.

Kritiek
Zoals de lezer kan oordelen, valt de evaluatie van dit werkje positief uit. Heb ik dan geen kritiek of een aantal bezwaren? Als recensent moet je eerlijk zijn. Dat houdt in, dat ik naast het positieve toch wel een aantal bezwaren heb. In de eerste plaats denk ik dan aan het gebruik van verschillende bijbelvertalingen. Waarom heeft de schrijver zich niet alleen gehouden aan de Statenvertaling en moesten zonodig de Luthervertaling en de zogenaamde Nieuwe Vertaling gehanteerd worden? Ook zou ik graag met de auteur willen spreken over wat hij bedoelt met „Jezus of God aanvaarden" en met „heil aannemen". Is dat een werk des Geestes óf ons werk? Pneumatologisch had ik dit graag wat breder zien uitgewerkt Het had aan dit werkje meer diepgang gegeven.

2. Opbouw - 1 september 1989 - www.opbouwonline.nl

Worden alle mensen gered?
Andreas Symank Worden alle mensen gered? Gedachten over de leer der alverzoening.

Recensie door B. Wielenga, Richmond

Andreas Symank groeide op in Ghana op het zendingsveld, studeerde theologie in Basel aan de ook onder ons wel bekende Vrije Evangelisch-Theologische Academie. Hij schreef dit boekje over de alverzoening met het oog op mensen die, net als hijzelf vroeger, deze leer aanhangen. Vanuit zijn eigen worsteling met de aantrekkelijkheid van deze leer wil hij nu hen helpen op een praktisch-pastorale wijze, om zich eraan te ontworstelen en tot een meer bijbels inzicht te geraken terzake van de reikwijdte van de verzoening, geloof, eeuwig oordeel en de vragen die hiermee samenhangen.
Hij richt zich wel op een bepaalde kategorie aanhangers van deze leer: hen die de hele bijbel onbeperkt als het waarachtige Woord van God beschouwen en die derhalve vanuit de bijbel argumenteren en proberen hun inzichten bijbels te funderen (pp 5-6).

De kringen waarin zulke 'bijbelgetrouwe' aanhangers van de leer der alverzoening voorkomen, en zoals beschreven op pp 100v, 115, zijn mij totaal vreemd. Symank zelf verwijst naar kringen in het Wurtembergse en Westfaalse piëtisme (p 7). Het gaat om oprecht gelovige broeders en zusters die ondanks deze 'valse leer' toch tot de bijbelgetrouwe richting worden gerekend, en waarin ook evangelisatie hoog genoteerd staat: "Sinds ik overtuigd ben van de alverzoening, evangeliseer ik met veel grotere blijdschap." (p 110), want het is zeker dat de beëvangeliseerde op zekere dag in elk geval gered wordt. Ik ken deze kringen niet; maar misschien dat er onder de Opbouwlezers kenners zijn van deze 'bijbelgetouwe' piëtisten; zij zullen ongetwijfeld dit boekje beter kunnen plaatsen dan ik. Het boekje heeft dus een beperkte bedoeling en funktioneert in een beperkte kontekst. Dit veroorzaakt m.i. dat er heel wat probleem- en vraagstellingen in voorkomen die mij niet direkt aanspreken.

Het opent met een uitlegkundig hoofdstuk waarin alle mogelijke vooral NT-teksten besproken worden die voor de leer der alverzoening aangevoerd zouden kunnen worden. Het geeft geen diepgaande uitleg, maar het is zeker wel nuttig, en goed bruikbaar op een bijbelkring.

Het tweede dogmatische hoofdstuk gaat uitvoerig in op de liefde van God in verband met het eeuwig oordeel en maakt mooie opmerkingen die de moeite van het onthouden waard zijn (pp 48v). Maar er zit ook iets redeneerderigs in de argumentatie, een soort apologetiek waar ik me niet helemaal bij thuis voel, bijvoorbeeld in het gedeelte over de almacht van God (p 56). Het deed me soms wat denken aan de vraagstellingen en argumentaties op de Jongelingsvereniging vroeger. Ik wil het daarmee niet 'afkammen'; ook het dogmatisch deel heeft zijn nut. Men zou er gebruik van kunnen maken op een gespreksavond bij voorbeeld.

Uitvoerig wordt ook ingegaan op het begrip 'eeuwig', pp 62vv. Waarschijnlijk wordt er in de piëtistische kringen met wie Symank in gesprek is, nogal wat gesproken over wat 'eeuwig' betekent in verband met eeuwige straf e.d. Natuurlijk komt ook de vraag aan de orde van de heiden die het evangelie nog nooit gehoord heeft: gaat ook die voor eeuwig verloren? (p 78vv). Hier is Symank terecht terughoudend in zijn oordeel: In dit kader komt hij uitvoerig te spreken over 1 Petr. 3:19, pp 81 vv, Nog een aantal relevante zaken komen in dit tweede hoofdstuk aan de orde.

Hij eindigt met te beschrijven hoe hij zelf tot bijbelser inzichten kwam en brak met de leer der alverzoening. Ik licht eruit dat gebed en bijbelstudie hem hier geholpen hebben. In dit persoonlijk getinte nawoord valt de mildheid op in zijn oordeel over broeders en zusters die toch vast blijven houden aan de alverzoening.

Duidelijk verkeren we hier in een heel ander klimaat dan dat van de moderne theologie waarin de alverzoening ook tot de algemeen aanvaarde dogmata behoort. Daar neemt Symank veel scherper afstand van, p 115.

Al met al best een nuttig boekje, al heeft het duidelijk zijn beperkingen. Wel vraag ik me af op welke groep de Nederlandse vertaling mikt: 'moderne' christenen zullen zich door Symank niet aangesproken weten; en helemaal ongelijk zal ik hen niet geven; 'orthodoxe' christenen zullen het met veel van harte eens zijn; ik herhaal nog eens; het kan zijn nut bewijzen op een bijbelkring. Maar zaten we nu werkelijk op een dergelijk boekje te wachten? Ik koop eerlijk gezegd liever een boekje dat meer op de Nederlandse situatie is afgestemd, en toch wat dieper op de zaken ingaat.
Maar desondanks: het is bruikbaar!

1. Biblion - - www.deboekensalon.nl 

Boekrecensie door Biblion, Dr. L.A.F. Le Mat.

Onder de leer der alverzoening wordt die theologische leer verstaan, die het ervoor houdt dat God niet wil dat enig mens verloren gaat; uiteindelijk zullen allen uit genade gered worden. De eeuwen door hebben voor- en tegenstanders van die leer met elkaar getwist, waarbij de voorstanders zich op enkele bijbelteksten plachten te beroepen.
Het lag dan ook voor de hand dat de schrijver zijn boek met een kritisch onderzoek van die teksten zou beginnen. De conclusie daarvan luidt dat de leer der alverzoening juist op bijbelse gronden moet worden verworpen.

In deel II wordt die leer dogmatisch gewogen en te licht bevonden, waarna de auteur in het derde en laatste deel vertelt hoe hij zelf haar jarenlang had aangehangen, maar er ten slotte toe kwam met haar te breken. De Ghanese auteur studeerde theologie te Bazel en is predikant van een Duitse gemeente. Voor theologen is zijn boek van belang; leken zullen het wel te dogmatisch en dus te moeilijk vinden. Het is goed vertaald en duidelijk gedrukt.