www.vergadering.nu  Recensie-index  www.vergadering.nu

1 RECENSIE

Het lam
Peter de Vries
vert. Reinier Sonneveld
uitg. Brandaan, Barneveld, 2008
ISBN 9789460050039
224 blz.; € 18,50
Dit boek bestellen bij Boekwinkeltjes.nl (tweedehands)...
of zoek bij: fakkel.nl | ichthusboekhandel.nl | goedhartboeken.nl

`Mijn vader was geen gewone immigrant, in die zin, hij emigreerde niet opzettelijk uit Holland. Hij voer Rotterdam uit met slechts de bedoeling enkele Nederlandse familieleden en vrienden te bezoeken die zich wél in Amerika hadden gevestigd, maar onderweg werd hij zo afgrijselijk zeeziek dat een reis terug ondenkbaar was.` 

Zo begint Don Wanderhope zijn verhaal over zijn eigen leven. Zijn vader was een toevallige emigrant, een echte Hollandse calvinist... en een twijfelaar. Het tekent direct ook het leven van Don: twijfel over zijn afkomst, zijn eigen leven en over Gods leiding daarvan. Lange tijd kan hij daarover grappen maken en zijn twijfel alle ruimte geven, maar als bij zijn dochtertje van twaalf jaar leukemie wordt geconstateerd, komt alles op losse schroeven te staan: zijn leven, zijn geloof en zelfs zijn twijfel. 

Een klassieker die in Nederland – ten onrechte – nog nooit een klassieker is geworden. Een op en top Nederlandse roman, geschreven door een Nederlander die slechts door de zeeziekte van zijn vader Amerikaan is geworden. Peter de Vries (1910-1993) was een zeer bekende romanschrijver in de jaren `60 en `70. Net als de Don Wanderhope in dit boek verloor hij een dochtertje aan leukemie. Een aantal van zijn boeken zijn verfilmd.

1. Reformatorisch Dagblad - 17 september 2008 - www.refdag.nl 

Wanderhope’s worsteling met God

Boekrecensie door  Enny de Bruijn

Het lijkt er aanvankelijk op dat ”Het lam” van de Amerikaanse schrijver Peter de Vries een roman is zoals Maarten ’t Hart ze schrijft: absurd, ironisch, genadeloos afrekenend met gereformeerde zeden en gewoonten. Maar gaandeweg verandert het verhaal in iets anders: het hartverscheurende relaas van een gevecht met God.

”Het lam” is een opmerkelijke verschijning in de boekhandel. Een roman uit 1961, geschreven door een Amerikaan met Nederlandse wortels, nu voor het eerst vertaald, uitgegeven in het nieuwe literaire fonds Brandaan (van de gereformeerde uitgeverij De Vuurbaak), met een nawoord van de rooms-katholieke schrijver Willem Jan Otten die het boek bejubelt als een „werk van suprême godsvrucht”, als „een volwassen krachtig geschreven geloofsroman.”

Dat laatste vind ik veel te sterk uitgedrukt. Maar het is een intrigerend en aangrijpend boek, dat wel, ondanks het feit dat sommige passages aanstootgevend kunnen overkomen. Sommige christenen in de Verenigde Staten hebben het een „blasfemisch” verhaal genoemd. Dat is niet terecht, denk ik, omdat de bedoeling van de schrijver zéker niet geweest is om te spotten met God. Daarom vind ik het moeilijk om er een hard oordeel over uit te spreken: het is realistisch dat een hoofdpersoon die zo veel meemaakt als de hoofdpersoon van ”Het lam” soms verbitterd is, vloekt, schreeuwt, de vuisten balt tegen God. Maar hoe ver gaat een schrijver in het directe verslag daarvan, hoe ver gaat een lezer in zijn directe confrontatie daarmee? Die vragen blijven -vanuit een besef van Gods heiligheid- wél overeind.

Ironische afstand 
De toon van de schrijver irriteert me aanvankelijk nogal. „Aan de keukentafel, waar inmiddels een kleine gemeente zat, stokte de adem. Nu de ketterijen samenpakten tot godslastering, verstijfden de mannen in hun zwarte pakken en vrouwen schudden hun hoofd. (…) Mijn moeder schonk met trillende handen koffie. (…) Mijn grootvader stapte naar het voorportiek, en krabde zich daar zodanig, dat de prijs van je huis er wel door moest dalen. Mijn oom zwaaide met een vinger voor Louies gezicht. „Ik zal voor je bidden.” „Mot je doen, joh”, zei Louie.”

Dat lijkt veel op Maarten ’t Hart: de ironische afstand, de gewild komische vergelijkingen, de spottende blik op het geloof en de gelovigen. Een gereformeerd huisgezin, ouders die zich streng aan de regels van de kerk houden maar niet goed weten waarom, een onderklassemilieu, een gestoorde vader -soms zeer gelovig, soms zeer ongelovig-, een lijdzame en lijdende moeder, een gemeenplaatsen rondstrooiende dominee. Het belooft allemaal niet veel goeds....

Lees het hele artikel hier...