Nederlands dagblad - 10 september 2007 - www.nd.nl

Nog zoveel niet verklaard

In het Nederlands Dagblad van 7 september ontvouwt René Fransen hoe in zijn visie evolutie kan passen bij het Bijbelse getuigenis. Volgens de auteur van onderstaand artikel maakt Fransen hierbij twee fouten. Ten eerste overschat hij de natuurwetenschap en ten tweede doet hij onvoldoende recht aan wat de Schrift ons vertelt.

VRIJPLAATS

door Kees Fieggen

Het bewijs wegend komt Fransen tot de conclusie dat schepping grotendeels langs de lijnen van evolutie moet hebben plaatsgevonden. Afgezien van de aannemelijkheid van bepaalde modellen is er alle reden niet snel te buigen voor wat de wetenschap ons voorspiegelt. Daarvoor zijn in het geval van de evolutietheorie drie goede redenen. Ten eerste hebben we het hier vooral over historische wetenschap. Alleen micro-evolutie is na te bootsen en eventueel waarneembaar, de rest is experimenteel niet of nauwelijks te toetsen. Ten tweede past ons juist bij extrapolatie (van wat we nu kunnen meten verder terug of verder weg) extra bescheidenheid. Denk maar aan de lichtsnelheid (die niet zo constant blijkt als we eerst dachten) en aan het feit dat de Voyager (ons verste meetinstrument, dat na bijna dertig jaar de rand van ons zonnestelsel heeft bereikt) om nog onverklaarde redenen afremt. Er is nog zoveel niet verklaard.

Oorsprong
Ten derde is er een principieel wetenschapsfilosofisch probleem met alle vragen naar de oorsprong. We kunnen wetenschappelijk per definitie heel weinig over oorsprongvragen zeggen. We kunnen in de schepping de eeuwige kracht en goddelijkheid van de Schepper zien - met het verstand, zegt Paulus in Romeinen 1. En als Hij door zijn Woord geschapen heeft, dan kunnen we niet verwachten dat we daar met een wetenschappelijke methode goed bij kunnen. De zondvloed is iets beter te onderzoeken, maar wat de impact van deze wereldwijde catastrofe is geweest, kunnen we moeilijk inschatten. We kunnen alleen kijken naar wat ons verder bekend is over kleinere rampen. In de tegenwoordige geologie spreekt men weer over catastrofes.

Het laatste woord daarover is nog niet gesproken. Voor een christen (en dat ben ik niet altijd geweest) is de eerste vraag: wat zegt de Schrift? Genesis 1 spreekt over zes dagen met steeds een avond en een morgen. Die toevoeging maakt een andere lezing dan een letterlijke nogal lastig. Als symboliek hier bedoeld was, dan zou de Bijbel zelf daar aanwijzingen voor moeten geven. De stijl van het hoofdstuk is niet dichterlijk. Het besliste 'Hij sprak en het was er', 'Hij gebood en het stond er' van Psalm 33 wijst bepaald niet op een langzame ontwikkeling. Ook de Ooggetuige die we in het Nieuwe Testament ontmoeten (de Here Jezus) geeft ons geen aanleiding voor zo'n gedachte.

Sabbat
Het instellen van de sabbat wordt gemotiveerd met 'in zes dagen heeft de Here de hemel en de aarde gemaakt'. Paulus stelt dat Hij 'uit een enkele het gehele menselijke geslacht heeft gemaakt' - dat is dus Adam en uit Adam is Eva gebouwd. Dat strookt niet met de visie van Fransen. Kaïn heeft denk ik gewoon zijn zus getrouwd: dat kon omdat er nog nauwelijks genetische degeneratie was opgetreden, zodat inteelt nog niet schadelijk was.

Dat Saturnus groter bleek dan we eerst konden waarnemen (in de zeventiende eeuw trouwens), is in wezen van dezelfde orde als de vraag of de zon om de aarde draait, of dat de aarde om haar as draait.
Heel bruikbaar is hier de suggestie dat de Bijbel niet geschreven is voor wetenschappers, maar voor alledaagse mensen en daarom de taal van alledag (van de waarnemer) bezigt. Vanuit de gedachte dat de Bijbel de taal van de alledaagse toeschouwer spreekt, zijn Bijbel en wetenschap hier gemakkelijk met elkaar in overeenstemming te brengen.

Het ooggetuigekarakter van de Schrift laat ons echter geen ruimte voor het veranderen van zes dagen in een lange periode van langzame ontwikkeling. Waarom laten we niet gewoon de Almacht van de Schepper (dezelfde die ons verloste door Mens te worden, aan het kruis te sterven en de dood te overwinnen) ook hier staan? Het getuigenis van de Bijbel is mijns inziens helder: schepping uit het niets in korte tijd. Natuurlijk heeft Hij daarna de schepping niet in de steek gelaten: Hij is ook de Onderhouder. Maar dat is wel wat anders dan een gedachte van voortgaande schepping (in de zin van echt iets nieuws scheppen), waarvoor ik geen Bijbelse grond kan vinden. Meegaan met de wetenschap van vandaag is gevaarlijk, want inzichten kunnen veranderen. Bouwen op Gods Woord is dat niet, zoals Petrus zegt in zijn eerste brief: 'Alle vlees is als gras en al zijn heerlijkheid als een bloem van het gras. Het gras verdort en de bloem valt af, maar het woord van de Heer blijft tot in eeuwigheid'.

ir. Kees Fieggen is werkzaam als docent Biologie, ANW , Science, en hij geeft Bijbellezingen.

Een serie artikelen over Genesis 1 in het ND
De serie startte naar aanleiding van de lezing die René Fransen, bioloog en wetenschapsjournalist, hield op het Xnoizz Flevo Festival. Zie de onderste link. 

13-9-2007 ND: Ook wetenschap moet argumenten updaten - door Evert van der Heide...
Het creationisme ligt onder vuur en creationisten verdedigen zich met verouderde munitie. Maar staat de wetenschap nu sterker dan vroeger? Of is de bereidheid om de wetenschap kritisch te benaderen verminderd? 

12-9-2007 ND: Bijbel en natuur spreken elkaar niet tegen - door Gert Kwakkel...
Bijbel en natuur spreken elkaar niet tegen, Bijbeluitleg en natuurwetenschap soms wel. Hoe ga je daarmee om? Ontspannen, adviseert Gert Kwakkel. Volgens hem is het geen ramp als het niet lukt de resultaten van natuurwetenschappelijk onderzoek en de bestudering van Genesis met elkaar in overeenstemming te brengen.

11-9-2007 ND: Geen mens vóór Adam - door Gert Kwakkel...
Genesis 2 zegt dat er vóór de schepping van de mens geen mensen waren om het land te bewerken. God veranderde de bestaande toestand door de mens te maken. Hij blies de levensadem in zijn neus. Je kunt dit maar op één manier lezen: God schiep toen de eerste mens. 

10-9-2007 ND: Nog zoveel niet verklaard - door Kees Fieggen... [zie bovenstaand artikel]
In het Nederlands Dagblad van 7 september ontvouwt René Fransen hoe in zijn visie evolutie kan passen bij het Bijbelse getuigenis. Volgens de auteur van onderstaand artikel maakt Fransen hierbij twee fouten. Ten eerste overschat hij de natuurwetenschap en ten tweede doet hij onvoldoende recht aan wat de Schrift ons vertelt.

7-9-2007 ND: Gods scheppende werk beperkt zich niet tot begin - door René Fransen...
De bewerkte versie van de lezing van René Fransen over evolutie en de hand van God (Nederlands Dagblad 20 augustus) heeft voor nogal wat reacties gezorgd. Vandaag reageert hij op zijn critici. 

31-8-2007 ND: Evolutie 6 - door A. van Herwijnen...
De bioloog René Fransen, die ook medewerker van het Nederlands Dagblad is, heeft met zijn toespraak op het Xnoizz Flevo Festival, waarvan een samenvatting in het ND van 20 augustus stond onder de titel ‘Evolutie en de hand van God’, de jongeren daar geen goede dienst bewezen.

29-8-2007 ND: Evolutie en hand van God niet te verenigen - door Frans Gunnink...
Gesteld voor het dilemma tussen het gelijk van de Bijbel of het gelijk van de wetenschap kiest wetenschapsjournalist en bioloog René Fransen volgens Frans Gunnink voor de platgetreden (en gevaarlijke) derde weg, namelijk het niet meer letterlijk nemen van de eerste hoofdstukken van Genesis als de beschrijving van de scheppingsgeschiedenis.

24-8-2007 ND: Fossielen wijzen niet op evolutie, maar op creatie - door Hans Hoogerduijn...
Volgens Hans Hoogerduijn wil de evolutietheorie ons dingen laten zien die er niet zijn. Fossielen in de rotsen pleiten voor creatie en tegen evolutie. God schiep planten en dieren naar hun aard. 

20-8-2007 ND: Evolutie en de hand van God - door René Fransen...
God is de Schepper van de aarde en alles wat daarop leeft, inclusief de mens. Voor wie de Bijbel serieus neemt, valt daar niet aan te tornen. Diezelfde Bijbel leert ons ook dat God betrouwbaar is, een God van orde. Diezelfde orde vinden we terug in de schepping: seizoenen op hun tijd, de ordelijke rondgang van zon, maan en sterren enzovoorts....
René Fransen is bioloog en wetenschapsjournalist. Dit is een samenvatting van de gelijknamige lezing die hij afgelopen zaterdag hield op het Xnoizz Flevo Festival.