Uitdaging - april 2009 - Interview - Voorgangers - www.uitdaging.nl

Willem Ouweneel:
`Ik ben niet charismatisch geworden`

Hij is zonder enige twijfel een van de grootste theologen die Evangelisch Nederland rijk is. Er is bijna geen onderwerp te bedenken, of Willem Ouweneel heeft erover gesproken of geschreven.
In gesprek met Ouweneel over onder meer twee actuele thema's: de charismatische wereld en de interpretatie van Genesis 1.

Door Ruben Hadders

U bent de laatste jaren behoorlijk actief in de charismatische wereld. Is dat met opzet?
"Ik wil even stelling nemen tegen die uitdrukking, 'de charismatische wereld'. Toen dat een jaar of zes geleden allemaal begon, riep Jaap Dieleman in een conferentie: 'Welkom bij de charismatische beweging'. Maar ik ben niet overgestapt van de ene christelijke club naar de andere. De meeste mensen bij die conferentie kwamen overigens uit traditionele kerken. Alleen al om die reden wil ik de mensen niet aan het schrikken maken alsof ze in een beweging terechtkomen. Ik reken mijzelf tot geen enkele beweging. Wat dat betreft hoop ik zeer oecumenisch te zijn. Ik heb ook goede contacten met rooms-katholieken momenteel. Ik heb brede ingangen en dat wil ik graag zo houden. Ik wil gewoon daar zijn waar de Heilige Geest werkt, dus absoluut niet geassocieerd worden met de charismatische wereld. Als je dat heel nadrukkelijk kunt schrijven, zou me dat een groot genoegen zijn."

Toch lijkt de laatste jaren het werk van de Heilige Geest zo'n beetje het hoofdthema geworden bij u.
"Nee, het hoofdthema is het Koninkrijk Gods. Het Koninkrijk is de werkingssfeer van de Heilige Geest, dus er is wel een duidelijk verband. Het Koninkrijk komt dan ook met wonderen en tekenen. Dat was bij de Here Jezus zo en dat is nu nog. Dat ik daar veel lezingen over geef, komt omdat er een grote leemte is op dat terrein. Als leraar vertel ik over thema's die het meest verwaarloosd zijn en dat zijn het Koninkrijk Gods en de Heilige Geest. Dat is dus niet omdat ik charismatisch zou zijn geworden."

Sommige christenen zeggen dat u tegenwoordig meer op ervaringen en wonderen bent gericht, dan dat u de Bijbelleraar bent die u vroeger was.
"Mensen praten zoveel. Louter het feit dat ik momenteel bezig ben met een evangelisch-dogmatische reeks is de beste weerlegging daarvan. Die bestaat uit tien delen en gaat over de hele christelijke leer, dus niet alleen over de Heilige Geest."

Hoe komt het dan dat u deze mensen niet meer meekrijgt?
"Er zijn mensen die dol zijn op de oude Ouweneel en er zijn mensen die meer hebben met de nieuwe Ouweneel. Overigens weet ik niet of die eerste groep wel zo groot is. Er zijn veel mensen die naar me toekomen, soms met tranen in de ogen, die zeggen dat ze niets moesten hebben van de oude Ouweneel, maar nu blij zijn met mijn veranderingen. Maar ik zeg erbij: het gaat er niet om dat we mensen behagen. Ik probeer in alle eenvoud met vallen en opstaan te doen wat ik denk dat de Heer van mij vraagt. Pas geleden schreef ook weer iemand: 'Pas op dat je het krediet in de reformatorische kringen niet verliest.' Alsof ik uit ben op krediet en sympathie, dat mag toch helemaal geen rol spelen? Je moet doen waarvoor de Heer je geroepen heeft!"

In uw nieuwste boek Vallen in de Geest schrijft u aan de ene kant dat het vallen in principe Bijbels is, maar dat we ons er verder niet zo op moeten richten?
"Als ik dat even toe mag lichten: er zijn twee kanten. Aan de ene kant wil ik mensen geruststellen: als het gebeurt, don't worry. Het is Bijbels, dit kun je verwachten als de Heilige Geest werkt. Aan de andere kant zijn er ook charismatische leiders die zich hierop toeleggen en zelfs mensen omduwen. Benny Hinn schijnt dat te doen. Dat vind ik afschuwelijk, dan ben je echt uit op uiterlijk vertoon en het verhogen van je status. Maar soms vallen mensen gewoon, no big deal. Gebeurt het niet: ook niets aan de hand."

Maar waarom gebeurt het dan vooral in charismatische kringen? Werkt Gods Geest dan niet in alle denominaties?
"Dat is een gevaarlijke vraag. Als ik die beantwoord, dan suggereert het een bepaalde veroordeling van andere kringen en dat is niet de bedoeling."

Laat ik het zo zeggen: in reformatorische kerken wordt niet gevallen.
"Dat komt omdat de kracht van de Heilige Geest zich daar minder sterk manifesteert. Dat heeft ook met hun theologie te maken. Het werk van de Geest wordt onder reformatorische gelovigen te weinig gekend. Wat kun je ook verwachten als mensen tongentaal, genezing, enz. veroordelen? Dan verwacht je toch geen openbaring van de kracht van Gods Geest? Waar die ruimte er wel is, waar de Geest echt wordt uitgenodigd om te werken zoals Hij dat Zelf wil, daar zie je dit soort dingen wel gebeuren. Natuurlijk is er ook een versterkend element. Als het eenmaal gebeurt, dan zijn er ook mensen die het zelf ook graag willen ontvangen en zich er dan op toeleggen. Die hoef je soms maar aan te wijzen en ze vallen al om. En er zijn ook mensen die heel sterk de kracht van de Heilige Geest ervaren op een ander terrein, maar niet fysiek reageren. Waarom dat zo is, weet ik ook niet."

Een ander actueel thema: u gelooft niet meer in de letterlijkheid van Genesis 1 ?
"Als mensen zeggen dat ze Genesis 1 letterlijk nemen, dan jokken ze. Het is zelfbedrog, want dan moet je ook geloven dat God op de tweede dag een 'firmament' schiep, 'raqia' in het Hebreeuws, oftewel een harde koepel boven de aarde waardoor het water wordt tegengehouden. Vroeger zeiden mensen dat ook, die dachten dat de sterren niets anders waren dan gaatjes in die koepel waardoor het licht van de hemel komt. Prachtig! Als metafoor is dat schitterend. Ik zeg het dan ook niet om een smet te werpen op de Bijbel, maar om een smet te werpen op de mensen die zeggen dat ze vasthouden aan een letterlijke uitleg. Die houden zichzelf voor de gek, want dat doen ze helemaal niet. Ze geloven niet echt in een vaste koepel.

En dat is nog maar één element uit Genesis 1. Ik zeg niet dat Genesis 1 niet waar is, zoals mensen over mij beweren, maar ik denk dat een bepaalde traditionele uitleg daarvan niet waar is. Ik merk dat ik mij alweer loop op te winden omdat ik het een vorm van boerenbedrog vind. Dan zijn er mensen als Dorenbos, die zich opwerpen als de verdedigers van de Bijbel. Schandalig vind ik dat! Alsof voor mij de Bijbel niet het betrouwbare geinspireerde Woord van God is. Ook Genesis l! Maar mensen willen dat niet zien. Hun visie is de enige juiste en als je het anders ziet, ben je van de Bijbel afgeweken. En toch geloven ze geen van allen in die vaste koepel boven de aarde."

We hebben dus altijd te maken met interpretatie, maar hoe kan iemand nu bepalen welke interpretatie juist is?
"Laat me even beginnen te zeggen, dat wat je nu in één zinnetje zegt, voor heel veel mensen totaal onduidelijk is. Het gaat niet om je geloof in Genesis 1, het gaat om je geloof in uitleg a, b, c of d van Genesis 1. Bijbeluitleg is een ontzettend moeilijk vak. Je hebt mensen die zeggen eenvoudig te geloven wat er in de Bijbel staat. Dat doe ik ook, maar tegelijkertijd ben ik mij ervan bewust dat als ik lees, ik constant bezig ben zaken uit te leggen. Het is dan ook heel moeilijk om tot een allround theologie te komen. In onze westerse traditie staat bijvoorbeeld heel sterk het zondeprobleem centraal. We zijn nog steeds heel Augustiniaans in het overbenadrukken van de zonde, ook met betrekking tot geestelijke groei en heiligmaking. In de oosterse orthodoxie gaat het veel meer om het kruis als slechtveld, om de strijd met de geestelijke machten en het werk van de Heilige Geest. Dat is zo verfrissend om te zien. Je kunt dus blijkbaar ook op een heel andere manier theologie bedrijven. Laatst schreef iemand mij: het gaat om tota Scriptura, heel de Schrift. Maar wie bereikt dat? We zijn allemaal vreselijk eenzijdig bezig."

Waar haalt u eigenlijk de tijd vandaan om u in al deze zaken te verdiepen?
"Door niet te veel tijd aan interviews te besteden, haha. Nee, ik werk heel snel. En nu met mijn vijfenzestigste heb ik veel meer tijd. Ik geef maar heel beperkt les, ben zeer gezond en slaap relatief kort. Ik preek wel veel, zes tot zeven keer per week. Maar dat is in de avonduren. Dat is ook om er even tussenuit te zijn, want anders zit ik alleen maar achter die
computer."

Wat wilt u in de komende tien jaar nog doen?
"Dat weet ik niet, daar ben ik ook heel benieuwd naar. Dat is net als Columbus, die India wilde ontdekken, maar Amerika vond. Dat is het leuke, je weet niet wat er op je pad komt."

Willem Ouweneel promoveerde in de biologie, theologie en filosofie en heeft inmiddels al meer dan 120 boeken op zijn naam staan over uiteenlopende Bijbelse en wetenschappelijke onderwerpen. Momenteel werkt hij aan een unieke tiendelige dogmatische reeks waarin hij een evangelische theologie probeert uiteen te zetten. Daarnaast is hij als docent en hoogleraar verbonden aan verschillende scholen en universiteiten en is hij hoofdredacteur van het tijdschrift Ellips.