Recensie-index

auteur:William Shakespeare - vertaald ingeleid en geanoteerd door Willem. J. Ouweneel - Hamlet door William Shakespeare vertaald en ingeleid door Willem J. Ouweneel Uitg. Aspekt, Soesterberg, 2004 ISBN 9059113489 302 blz.; 22,95. prijs €15,50 Dit boek biedt een vertaling van Shakespeares onvergelijkelijke meesterwerk Hamlet die zich niet bindt aan de versmaat van het origineel, maar zo dicht mogelijk bij de oorspronkelijke tekst wil blijven en daartoe liever de banden van de versmaat laakt. Het is geen dynamisch-equivalente, maar zoveel mogelijk, geheel en al is onmogelijk, een idiolecte vertaling, waarbij er soms voor gekozen is de letterlijke (zij het onduidelijke) vertaling in de tekst en de verduidelijking in een voetnoot op te nemen, en soms is het omgekeerde gedaan, al naar bevind van zaken. Shakespeares dichtwerk is in dit boek dus géén dichtwerk meer. De winst die tegenover dit verlies staat, is taalkundige nauwkeurigheid. De vele Hamlet-exegeten verschillen immers op vele punten ten aanzien van de interpretatie. Behalve de vertaling met de uitvoerige voetnoten wordt een brede inleiding geboden, waarin naast letterkundige vooral theologische en filosofische aspecten aan de orde komen. In concreto: Ouweneel probeert antwoord te geven op de vraag of Hamlet een bij uitstek christelijke tragedie is,of juist bij uitstek niet, of iets van allebei, of nog iets heel anders. De mening die Ouweneel presenteert, is een bijzondere: als iemand vandaag de dag een echt grondige dissertatie over Hamlet zou willen schrijven, zou hij meer dan 25.000 publicaties over dit stuk moeten doorwerken, om nog maar te zwijgen over het stuk zelf! Dat is een compleet doolhof, en dat mag 'amaze us' een veelvuldig Shakespeare-woord, niet in de zin van verbazen, maar van verbijsteren, afgeleid van maze, doolhof, labyrint. Inleiding, voetnoten én de vertaling zelf bedoelen de Nederlandse lezer nader de weg te wijzen in dit doolhof, die volgens tallozen een van de grootste literaire meesterwerken aller tijden is.

"Hamlet" wil niet door een theologische bril gelezen worden

Recensie door Dr. Henk Dijkgraaf

Dat ook in Nederland het vuur voor Shakespeare nog lang niet gedoofd is blijkt niet alleen uit de vertaling van "Will in the world" van Stephen Greenblatt. Onlangs verschenen Nederlandse vertalingen van drie van Shakespeares geliefdste tragedies: Richard III, Macbeth en Hamlet.

De reeds gelauwerde H. J. de Roy van Zuydewijn vertaalde de koningsdrama''s "Richard III" en "Macbeth", die samen in een prachtig uitgevoerde editie werden uitgegeven door De Arbeiderspers. Al eerder verschenen van zijn hand veelgeprezen vertalingen van "Julius Caesar" en "Hamlet". De Roy van Zuydewijn laat zijn vertalingen vergezeld gaan van een functioneel literair-kritisch notenapparaat.

De vertalingen behoren ongetwijfeld tot het beste wat in dezen in Nederland ooit is verschenen: ze zijn nergens excentriek of gewild populair, maar altijd keurig gestileerd en met verrassend veel gelukkige vertaalvondsten, zodat veel van het pit en het merg van Shakespeare bewaard blijft. Zo slaagt De Roy van Zuydewijn erin de spanning en het adembenemende tempo van de dialoog tussen Richard en Margaretha aan het begin van "Richard III" vast te houden. Ook de dramatische monologen in "Macbeth" blijven in vertaling goeddeels overeind. Een enkele minder geslaagde vertaling ("Het morgen, en weer morgen, en weer morgen/ sluipt dag aan dag met kleine passen voort,/ tot tijds laatst woord te boek gesteld wordt") wisselt zich af met de prachtig vertaalde nihilistische geloofsbelijdenis van de eenzaam overgebleven Macbeth:

Leven is maar een wandelende schaduw,
Een arme acteur, die voor een uur of wat
Rondstapt en tobt op het toneel en dan
Nooit meer gehoord wordt; een verhaal als door
Een gek verteld, vol luid en woest spektakel,
Dat niet betekent.
Het is te hopen dat het niet De Roy van Zuydewijns laatste Shakespeare-vertaling is.
Geen dichtwerk meer

In een voorwoord op een vertaling van het Oudengelse epos "Beowulf" noemde Tolkien een prozavertaling van een gedicht ooit een hachelijke onderneming: te veel mensen zouden een mening klaar hebben over een groot literair werk, na het lezen van slechts de "bare argument".

De vertaling van "Hamlet" door Willem J. Ouweneel -inderdaad, dé Ouweneel- is precies zo''n vertaling................
Lees verder...

De boeken van W.J. Ouweneel