EO - Visie
december 1999

Een interview van Bas Popkema met mr. Henk Medema en ds. Chris van Andel over de 'opname' van de Gemeente en de verschillen tussen de 'evangelische' en de 'traditionele' visie.

Opinie

In gesprek over bijbelse toekomstvisies

De 'opname van de gemeente', de 'grote verdrukking', het 'Duizendjarig Rijk': rijen boeken zijn erover volgeschreven. Visie zette een reformatorische en een evangelische voorman om tafel om hun toekomstvisies aan elkaar te scherpen: de Hervormde predikant ds. Chris van Andel uit Amsterdam en mr. Henk Medema, die verbonden is aan de Vergadering van Gelovigen in Apeldoorn. De hamvraag: zijn de verschillen eigenlijk wel zo groot?


- Toekomstperspectief... Belangrijk voor christenen?

Medema: ,,Ja. Ik kan me moeilijk voorstellen dat we het daar over oneens zijn."

Van Andel: ,,Precies..."

- Maar waarom?

Medema: ,,Omdat de toekomst niet zomaar een toekomst is, maar de voleinding van Gods plannen. Het houdt niet zomaar een keer op."

Van Andel: ,,Ik zou de toekomst willen benaderen vanuit het begin. God heeft de hemel en aarde geschapen en alles in volmaaktheid gemaakt. Toen is het volkomen misgegaan. Maar het is Gods bedoeling dat het eens helemaal goed komt. En als christen weet je je in dat plan opgenomen. Ik kan me niet anders voorstellen dan dat je van harte uitziet naar de volkomenheid van alle dingen."

- Chris, jij sluit in je kijk op de toekomst vrij nauw aan bij de 'traditionele' visie. Wat zegt de Bijbel volgens jou over de toekomst?

Van Andel: ,,Ik denk dat zoals Jezus op aarde is gekomen, Hij ook eens terug zal komen en alle dingen recht zal zetten met Zijn verschijning en Zijn wederkomst. Direct aansluitend volgt het oordeel, zoals dat ook in de Belijdenis altijd is geformuleerd en beleden. Over de 'opname van de gemeente' en het 'Duizendjarig Rijk' heb Ik toch de - laat ik maar zeggen - meer traditionele visie. Ik heb vanuit de Schrift te weinig overtuigende teksten die een opname van de gemeente enige tijd vóór de wederkomst rechtvaardigen. Ik kan ook goed begrijpen dat dat in de traditie van de kerk niet zo gezien is."

- Waar plaats jij het 'Duizendjarig Rijk', waarover in Openbaring gesproken wordt?

Van Andel: ,,Er zijn drie mogelijkheden: of het is er geweest, of dat komt nog vóór de wederkomst van Christus, of het komt erna. Van die drie mogelijkheden kies ik de eerste. In de andere visies weet Ik niet of je de opstanding van de Here Jezus uit de dood ten volle weegt. Met Zijn opstanding is iets zó ingrijpends gebeurd. De macht van de satan is overwonnen. Alle overheden en machten openlijk tentoongesteld en over hen gezegevierd. De satan is een volkomen nederlaag toegebracht. Ik denk dat je dat misschien gelijk kunt schakelen met de binding van satan waar Openbaring over spreekt in verband met het Duizendjarig Rijk."

- Henk, jij hebt een meer 'evangelisch' standpunt. Hoe kijk jij tegen de bijbelse toekomst aan?

Henk Medema: ,,Laten we het maar beperken tot de kernpunten. Wat vooral belangrijk is, is dat de wederkomst minstens twee aspecten heeft. En dat die ook in twee fasen zal plaatsvinden. Er is één aspect - en dus ook één fase - waarin wij worden opgenomen in de hemel. Dat lees je onder meer in 1 Thes. 4:13 en verder. Ik kan me haast niet voorstellen dat iemand meent dat dat niet gebeurt. Op een of andere manier komen we in de hemel aan. En er is ook een aspect - en ik denk dat dat ook een aparte fase is, want het kan niet gelijktijdig zijn - dat wij vanuit de hemel terugkeren met Christus. Daarover lees je in teksten als 2 Thes 1:10 en Openbaring 17:14. Je hebt een hele reeks bijbelteksten die je niet met elkaar onder één noemer kunt brengen zonder die twee aspecten te onderscheiden.
En het maakt me eigenlijk niet zo verschrikkelijk veel uit of je bij wijze van spreken zegt dat er nog niet eens een uur tussen die twee fasen zit. Ik heb er wel een mening over, ik denk dat er meer tijd tussen zal zitten. Maar waar het me even om gaat: ik denk dat je op zijn minst die twee aspecten, ook in tijdsfasen, uit elkaar zou moeten trekken om de wederkomst echt goed te begrijpen."
,,Theologisch verbind ik dan dat ene aspect aan ons priesterschap: wij worden vanaf de aarde opgenomen in de hemel om daar onze priesterdienst te verrichten. En wij komen met Christus vanuit de hemel terug op aarde om met Hem het koningschap uit te oefenen (tijdens het 'Duizendjarig Rijk', red.)."

Van Andel: ,,Die twee aspecten deel ik helemaal. Je zegt dat er bij wijze van spreken een uur tussen kan zitten. Maar uit je boeken begrijp ik dat je tussen de opname van de gemeente en de terugkeer van Christus de 'grote verdrukking' verwacht. Dan denk ik dat je het niet meer hebt over twee aspecten van één gebeurtenis, maar over twee gebeurtenissen."

Medema: ,,Maar nu ben je al een heel eind verder! Want op dit moment zeg je in feite al: Ik geloof ook in een soort 'opname van de gemeente', alleen met nauwelijks tijdverschil."

Van Andel: ,,Ik geloof wel in een 'Hem tegemoet gaan in de lucht', hoe je je dat dan ook voor moet stellen. En dat God vervolgens een nieuwe hemel en een nieuwe aarde schept, waar wij in alle volkomenheid zullen wonen."

- Even kort door de bocht: In de meer 'traditionele' visie van Van Andel vallen de 'opname van de gemeente' en de wederkomst van Christus min of meer samen. In de meer evangelische visie van Medema zijn het twee verschillende gebeurtenissen, waartussen een periode van 'grote verdrukking' zit en waarna het 'Duizend-jarig Rijk' volgt. Jullie hebben dezelfde Bijbel. Op welke punten lezen jullie hem anders?

Medema: ,,Een heel belangrijk aspect is het speciale heil voor Israël. Israël krijgt niet alleen een belangrijke plaats in de toekomst, maar een speciaal heil dat berust op de Oud-Testamentische beloften die nog in vervulling moeten gaan. Het zijn twee verschillende sporen die allebei uitlopen in de eeuwigheid. Men noemt deze leer de bedelingenleer. Voor mij is het heil van Israël weliswaar gefundeerd op het verzoeningswerk van Christus - want er bestaat geen ander heil - maar het is wel een heil dat speciaal voor Israël is. De profeten hebben het oordeel en de beloften aangekondigd. En dat moet allemaal nog in vervulling gaan, met een letterlijk Jeruzalem."

Van Andel: ,,Dat denk ik ook wel. Ik denk zeker dat Israël altijd een speciale plek heeft gehad in het hart van God en dat het ook een speciale plek blijft hebben. In het plan van God zal dat zeker een apart aspect zijn. Daar ben ik vast van overtuigd. De Bijbel geeft daar ook alle aanleiding toe."

- Maar. . .?

Medema: ,,Mijn visie op Israël leidt voor mij tot de conclusie dat het 'Duizendjarig Rijk' - het Vrederijk - de vervulling is van de Oud-Testamentische profetieën. Dat moet dus op aarde plaatsvinden met een letterlijk Jeruzalem als middelpunt. En daarom is die invulling van het 'Duizendjarig Rijk' voor mij ook van zo groot belang. Ik pas Openbaring 20:1-10 (het gedeelte over het 'Duizendjarig Rijk', red.) rechtstreeks toe op al die Oud-Testamentische profetieën, zoals Jesaja 35, Psalm 72 en Zacharia 14. En dáár zeg jij waarschijnlijk: oh, dat weet ik nog zo net niet..."

Van Andel: ,,Nee, dat maak ik niet mee. Dat hangt samen met de wijze waarop je tegen het boek Openbaring aankijkt. Zoals ik het zie, is Openbaring een boek van troost voor de Kerk van alle tijden. Telkens wordt in andere bewoordingen gesproken over dezelfde periode tussen komst en wederkomst. Het was in het bijzonder een troost voor de kerken van Klein-Azië, die in de eerste hoofdstukken worden genoemd. Die wisten precies wat Johannes bedoelde. Het is voor ons een soort geheimtaal, maar voor hen was het geen geheimtaal. Wij zijn dat minder goed gaan verstaan.
Als je de bedelingenleer toepast op het boek Openbaring, dan gaan dáár de wegen beduidend uiteen. Ten aanzien van het 'Duizendjarig Rijk' vind je inderdaad allerlei gedeelten in het Oude Testament. Maar de grote vraag is: is dat hetzelfde als wat Johannes bedoelt in de Apocalyps? Je kunt geen schema op Openbaring leggen om datzelfde schema er vervolgens weer uit te laten komen."

Medema: ,,Dat ben ik helemaal met je eens. Openbaring moet zijn eigen exegetische sleutels leveren. Maar ik denk dat de exegetische sleutels die het boek geeft, sleutels zijn die berusten op een nauwkeurig lezen van het Oude Testament. Ik denk dat het bomvol verwijzingen zit naar het Oude Testament. Dat betekent dat het voor iedereen die het Oude Testament kent, leesbaar en begrijpelijk moet zijn. Die exegetische sleutels zijn niet per se moeilijker verstaanbaar voor onze tijd."

Van Andel: ,,Ja, mee eens. Maar ten aanzien van de sleutel hoe het te lezen: ik kan in het boek Openbaring niet zo'n bedelingenleer halen als jij beschrijft."

Medema: ,,We moeten oppassen met het woord bedelingenleer, want in iedere visie heb je bedelingen. Je hebt dus altijd te maken met een bedelingenleer. Je gaat ook altijd puzzelen. Dat moet ook, want je moet altijd proberen om Schrift met Schrift te vergelijken. En wat er dan ontstaat, is natuurlijk altijd een feilbare theologische constructie. Misschien is het belangrijk om dat samen te onderscheiden.
Wij proberen nu even onze theologische constructies naast elkaar te leggen. Maar je hebt er goede kans van dat we het straks in de hemel allebei mis blijken te hebben. Wat écht wezenlijk is, is de verwachting van de komst van de Here Jezus Christus. En het is zó belangrijk om in de prediking die dingen uit elkaar te houden. Je móet de Bijbel uitleggen. Maar je moet telkens weer terugkomen bij de kernpunten. En over die zaken valt niet te discussiëren."

- Over de kern zijn jullie het eens, maar zijn jullie verschillende visies dan niet belangrijk?

Van Andel: ,,De komst van de Here Jezus, daar gaat het om. Daarom is het ook niet van zo'n ongelofelijk groot gewicht welke visie je erop nahoudt. De wederkomst van Jezus is punt één, de weg daamaartoe punt twee. Maar ik vind het voor de kerk wel uitermate belangrijk om toch de Schrift goed te onderzoeken om te kijken van: hoe zal dat gaan? We zien in een spiegel als in raadselen, maar we hebben wel de opdracht om zover mogelijk te zien. Om de gemeente toe te rusten, te mobiliseren en te bewapenen."

Medema: ,,Ik denk dat je visie hierop van groot belang is voor de prediking van het Woord van God in de gemeente, maar ook naar de wereld toe. Dat kun je maar niet doen zoals je zelf denkt dat het het beste is. Als je gezonde prediking wilt hebben, dan moet je die inderdaad náár het Woord hebben. We hebben de opdracht om ons een zo zorgvuldig mogelijk beeld te vormen van het werkelijke zwaartepunt, de kern van de wederkomst, want dat moeten we prediken. En dat moet tot ons gepredikt worden."

- En wat is dan de kern van die prediking?

Medema: ,,Heel eenvoudig: Jezus is hier niet, maar Hij komt. Hij is nu niet zichtbaar, maar Hij zal verschijnen. Die twee aspecten. Dat betekent dat deze wereld ook in een bepaald licht komt te staan. Het is een wereld waar Christus niet is. Dat is een abnormale toestand. En God vindt het niet goed dat dat zo blijft. Hij heeft een plan om dat te veranderen. Christus moet komen: Hij moet hier aanwezig zijn, moet zichtbaar zijn. En bij dat alles is de focus natuurlijk op de Here Jezus gericht: uiteindelijk gaat het allemaal om de Here Jezus zelf, dat Hij de eer krijgt."

Van Andel: ,,Tegelijkertijd zeg ik: Christus is hier niet, maar Zijn lichaam is er wel."

Medema: ja, dat wil ik heel dik onderstrepen."

Van Andel: ,,Wij zijn Zijn vertegenwoordigers op aarde. Ik zeg wel eens in de kerk: als mensen zeggen dat ze Jezus wel eens willen zien, dan Run je naar Zijn gemeente verwijzen."

Medema: ,,Zo is het."

- In hoeverre relativeren jullie je eigen visies?

Medema: ,,Dat doe ik constant, ook in de prediking. Ik probeer me te concentreren op de kernpunten. Maar je moet natuurlijk je eigen huiswerk goed doen en dan kom je wel op verschillen terecht."

Van Andel: ,,Ik relativeer per definitie omdat ik graag naar mensen wil luisteren. Ik wil graag luisteren naar mensen uit andere hoeken, om je daaraan te scherpen. Niet om er een streep doorheen te zetten, maar om samen verder te komen."

- Bas Popkema