www.vergadering.nu De Leesmap www.vergadering.nu

30 juli 2009 - Friesch Dagblad

Doopperikelen
Willem J. Ouweneel 

Zolang de Reformatie bestaat, hebben protestanten ruzie over de waterdoop gemaakt. Als hervormers noemt men gewoonlijk slechts Maarten Luther, Johannes Calvijn en Ulrich Zwingli, terwijl de doopsgezinde Fries Menno Simons eigenlijk ook in het rijtje thuishoort; zijn volgelingen waren de mennonieten. Luther en Calvijn moesten niets van de doopsgezinden hebben. Zwingli bestreed hen met zoveel kracht dat hij de doopsgezinde leiders in het Zürchermeer verdronk. In Fryslân werden enkele mennonieten in 1535 te Leeuwarden in het openbaar terechtgesteld. Zo ging het in die tijd! 




In de zeventiende eeuw ontwikkelde het baptisme zich als de Engelse variant van het mennonisme; het groeide uit tot een heel eigen internationale beweging. Het ontstond in 1609 onder Engelse vluchtelingen in Amsterdam, geleid door de predikanten John Smyth en Thomas Helwys; vandaar dat baptisten dit jaar het vierhonderdjarig bestaan van hun beweging vieren. Beroemde baptisten, die vanwege hun puritanisme ook in de gereformeerde wereld hogelijk gerespecteerd worden, waren John Bunyan en Charles Spurgeon. 

Verder noem ik Martin Luther King, Billy Graham en Rick Warren. Er zijn vandaag de dag wereldwijd ruim 90 miljoen baptisten, tegen slechts 1,5 miljoen doopsgezinden. Ter vergelijking: er zijn 66 miljoen lutheranen en de Wereldalliantie van Gereformeerde Kerken telt 75 miljoen zielen. Evangelicalen worden wereldwijd op grofweg vijfhonderd miljoen geschat. 

Bijbelse opvattingen 
Wereldwijd is het aantal grootdopende protestanten inmiddels zeer veel groter dan het aantal babydopende protestanten. Dat zegt natuurlijk niets over hun gelijk, maar het geeft wel aan dat je van traditionele protestanten wat meer begrip voor het doopstandpunt van evangelicalen zou mogen verwachten. Nu moet ik daar direct bij zeggen dat het begrip aan de kant van evangelicalen ook niet erg groot is. 

Iemand verweet mij eens in het openbaar dat ik zo weinig over de doop preekte. Ik antwoordde: ‘En welke opvatting over de doop had u dan wel willen horen?’ Waarop de man zei: ‘De bijbelse natuurlijk!’ Ja, daar schieten we niet veel mee op. Vele christenen hebben elkaar door de eeuwen heen met hun ‘bijbelse’ opvattingen om de oren geslagen. 
Daarbij maakt het ook nog weer uit wélke grote respectievelijk kleine doop je voorstaat. Mijn geboortedag (2 juni 1944) is door gereformeerd-vrijgemaakten een ‘zwarte dag’ in de kerkgeschiedenis genoemd omdat op die dag kandidaat H.J. Schilder werd geschorst. Hij weigerde een verklaring te tekenen waarin de kuyperiaanse leer verdedigd werd dat een baby verondersteld moeten worden door de doop wedergeboren te zijn totdat het tegendeel blijkt. (Volgens mij zaten de vrijgemaakten dichter bij de Schrift.) En grootdopers maken onderling weer ruzie over vragen als: Word je door de doop lid van een bepaalde gemeente of niet? (Volgens mij niet.) 

Ik heb het altijd verdrietig gevonden dat, als een lid van een reformatorische kerk zich ergens liet ‘overdopen’, hij geweerd werd van het avondmaal en soms zelfs zachtjes de kerk uit gewerkt werd. Omgekeerd kon je bij de baptisten wel een tijdje als gast meedraaien en zelfs aan het avondmaal deelnemen, maar echt lid kon je nooit worden (en gemeentelijke functies kon je niet bekleden) tenzij je je liet ‘dopen’. Maar daar komt misschien verandering in! 
Grootdoop 

Baptistentheoloog Jelle Horjus deed het voorstel om gemeenteleden die vasthouden aan hun kinderdoop toch als volwaardig lid te accepteren. Onlangs deed de Nederlands-gereformeerde predikant Jan Mudde een dergelijk voorstel: gereformeerde kerkleden die de grootdoop voorstaan, moeten geheel en al geaccepteerd worden. 

Dit is bijzonder opmerkelijk, omdat de doop essentieel is in de baptistische opvatting (kijk maar naar hun naam!) en evenzeer in de kuyperiaanse verbondsleer. Twee mannen uit deze tradities, Horjus en Mudde, pleiten nu voor tolerantie ten aanzien van een wezenlijk onderdeel van hun respectieve theologieën. Daar mag de vlag voor uit! Ik weet wel dat één Jelle en één Jan nog geen zomer maken, maar het begin is er toch. 

Baptisten en gereformeerden beginnen voorzichtig van hun dooptronen af te dalen en elkaar de hand te reiken. Als we dát nog eens mochten beleven, dat hun achterbannen hetzelfde gaan doen! 
 

Prof. dr. Willem J. Ouweneel doceert aan de Evangelische Hogeschool in Amersfoort, de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven en de Evangelische Theologische Academie in Zwijndrecht en is auteur van vele boeken op het terrein van theologie en filosofie 

De Leesmap-index


 

www.vergadering.nu