Wat is 'de vergadering'? Boeken In beweging In de Leesmap... en de Leermap... staan diverse artikelen over de Vergaderingen, hun ontstaan en de huidige ontwikkelingen. De 'identiteitsverklaring' van de Vergaderingen van gelovigen (januari 2000)
Inleiding De ondergetekenden, leden van de Werkgroep Gemeentevisie, zijn tien broeders uit gemeenschappen die traditioneel bekend staan als 'Gesloten Broeders' en 'Open Broeders'. In deze werkgroep trachten zij een gezamenlijke gemeentevisie te ontwikkelen voor de gesloten en open 'Vergaderingen van Gelovigen' in Nederland en te zoeken naar mogelijke vormen van gemeenschap met elkaar. Dit zoeken is slechts bijbels en zinvol mogelijk als men over en weer goed in kaart brengt waar men zelf en waar de ander staat. Wat waren en zijn de overeenkomsten en verschillen? In dit schrijven, dat een identiteitsverklaring bedoelt te zijn, is geprobeerd daarvan een beeld te schetsen.
In de negentiende eeuw waren er in Nederland alleen 'Gesloten Vergaderingen'. Onder hen vond in 1907 een splitsing plaats. Hieraan lagen geen principiële kwesties ten grondslag, maar hoofdzakelijk botsingen tussen persoonlijkheden. De afgesplitste 'vergaderingen' kregen contacten met 'Open Broeders' in het buitenland. Zo ontstonden in Nederland ook 'Open Vergaderingen'. Tot voor kort trokken 'Gesloten' en 'Open Broeders' gescheiden van elkaar en soms ook polariserend ten opzichte van elkaar op. Er is echter een nieuwe situatie ontstaan. Als oorzaken daarvoor zijn te noemen: * het meer zicht krijgen op de noodzaak van praktische eenheid en gemeenschap van bijbelgetrouwe gelovigen, afkomstig uit welke geloofsgemeenschap dan ook; ** de inspanningen onder de 'Open Broeders' om het proces van verbrokkeling onder hen tegen te gaan; *** de internationale scheuring onder de 'Gesloten Broeders' in de afgelopen jaren, waarbij de meer exclusief denkende broeders en zusters zich van de meerderheid van de Nederlandse 'Gesloten Vergaderingen' hebben afgescheiden. Deze en andere oorzaken hebben veel broeders en zusters tot bezinning gebracht. Velen gingen opnieuw ernstig nadenken over hun gemeentelijke positie en beginselen. In ontmoetingen hier en daar tussen 'Gesloten' en 'Open Broeders' werd het steeds duidelijker dat er aan beide kanten een verlangen was om bij het licht van de Schrift zich te bezinnen op de gemeentelijke beginselen van de 'Broeders'. Uit deze ontmoetingen en het daarin opgemerkte wederzijdse verlangen zijn verdere contacten ontstaan, die resulteerden in de oprichting van de genoemde Werkgroep Gemeentevisie. De werkgroepleden hebben niet de bedoeling elkaar of anderen wederzijds over te halen tot het eigen standpunt, noch om een fusie of iets dergelijks te bewerkstellingen tussen 'Gesloten' en 'Open Vergaderingen' op nationaal of internationaal niveau. Wel zouden zij graag, samen met vele anderen, weer heel eenvoudig 'Broeders' - of juister: 'broeders en zusters' - willen worden, die schriftuurlijke beginselen willen hanteren die de broeders en zusters in het begin van de 'Broederbeweging' gehuldigd hebben. Wij worden overigens niet gewoon weer 'broeders en zusters' door te pogen de geschiedenis van 170 jaar 'Broederbeweging' ongedaan te maken. Ook lukt dat niet door de begintoestand van de 'Broeders' te willen imiteren of herstellen. Het kan wel door samen terug te keren naar bijbelse beginselen. Deze blijven immers altijd gelijk. Wel kan de wijze waarop wij daaraan praktisch vormgeven, niet meer dezelfde zijn als 170 jaar geleden. Overeenkomsten en verschillen Laten wij eerst eens kijken naar de overeenkomsten en verschillen zoals die tussen de 'Gesloten' en de 'Open' vergaderingen gegroeid zijn. Wat de overeenkomsten betreft: voor beide typen van 'vergaderingen' gelden traditioneel de volgende principes: * Zij zijn te typeren als gemeenschappen van christenen zonder predikant, die elke zondag een eredienst houden met avondmaalsviering. Daarbij is er een grote mate van vrijheid om onder leiding van de Heilige Geest op diverse wijzen aan de eredienst deel te nemen. ** Zij zijn tegen gemeentelijke scheidsmuren. Daarom laten zij in principe alle personen die als ware gelovigen bekend staan, toe tot het avondmaal, ook als zij tot andere geloofsgemeenschappen behoren. *** Zij zijn gewoon, althans in Nederland, te dopen op grond van persoonlijk getuigenis van geloof, door onderdompeling. Zij stellen deze vorm van doop echter niet als voorwaarde voor gemeenschap en/of uitoefening van geestelijke gaven. **** Zij zijn dusdanig gestructureerd dat zij die daartoe gaven hebben, alle ruimte ontvangen om deze uit te oefenen tot stichting van de gemeente, onder leiding van de Heilige Geest en 'als broeders onder de broeders', dus niet uithoofde van een formele ambtsopvatting. ***** Zij beperken zich in regelgeving en organisatie, vooral met betrekking tot de inrichting en het verloop van de gemeentelijke samenkomsten. Dit opdat er volop ruimte is voor spontaniteit onder leiding van de Heilige Geest. ****** Zij zijn voorstanders van een zekere mate van zelfstandigheid, d.i. eigen verantwoordelijkheid, voor iedere plaatselijke 'vergadering'. 'Vergaderingen' zijn slechts tegenover de Heer verantwoordelijk, niet tegenover andere 'vergaderingen', of interlokale bijeenkomsten van broeders, of broeders met interlokaal gezag. De verschillen Traditioneel zijn vooral als verschillen te noemen: * de vraag hoe men dient om te gaan met toelatings- en tuchtbesluiten van andere 'vergaderingen' (de meeste 'Open Broeders' kennen daarbij traditioneel een grotere verantwoordelijkheid aan de plaatselijke 'vergaderingen' toe dan de meeste 'Gesloten Broeders'); ** de vraag of men gelovigen kan toelaten die persoonlijk 'rein' zijn, maar tot 'verontreinigde' geloofsgemeenschappen behoren (de meeste 'Gesloten Broeders' hanteren daarbij traditioneel striktere criteria dan de meeste 'Open Broeders'). In recentere tijd zijn daar nog de volgende verschilpunten bijgekomen: In deze beide punten hebben veel 'Open Broeders' in de laatste decennia een ruimere opvatting ontwikkeld dan veel 'Gesloten Broeders'. In sommige 'vergaderingen' van de 'Open Broeders' (maar in zeer recente tijd ook in sommige 'vergaderingen' van de 'Gesloten Broeders') is het mogelijk geworden dat zusters liederen opgeven en/of gebeden uitspreken en dat broeders (delen van) de gemeentelijke samenkomsten leiden of inleiden. In de onderstaande identiteitsverklaring spreken wij ons over enkele verschillen nader uit.
Tenslotte Wij, als broeders van de Werkgroep Gemeentevisie, houden het voor wenselijk en mogelijk dat 'vergaderingen' in een bepaalde plaats of regio elkaar ontmoeten en leren kennen, zoals dat hier en daar ook al gebeurt. Soms zou dit tot samenwerking, soms mogelijk zelfs tot een praktisch samengaan kunnen leiden. Waar eenwording echter, bijv. vanwege aanwezige verschillen in gewoonten en tradities, niet mogelijk is, kunnen de onderlinge contacten zoals hierboven bedoeld hopelijk wel leiden tot een wederzijds aanvaarden van elkaar als bijbelgetrouwe gemeenten. Wij spreken de overtuiging uit dat 'vergaderingen' die bovengenoemde beginselen huldigen, al dan niet met nuanceverschillen, elkaar zouden dienen te aanvaarden en welkom te heten aan het avondmaal. Moge de Heer ons allen helpen deze dingen ernstig te onderzoeken. Als wij allen zullen gaan inzien dat er geen echt fundamentele verschillen tussen onze gemeenten bestaan, zullen wij het ons in deze laatste dagen minder dan ooit kunnen permitteren gescheiden te blijven optrekken. Geve de Heer ons daartoe genade!
De Werkgroep Gemeentevisie: Hans Arentsen, Jan Brouwer, Jan Willem Grievink, Roeland Klein Haneveld, Fred Kram, Henk Medema, Henry Mulder, Willem Ouweneel, Dato Steenhuis., Piet Verkerk
|