Wat is 'de vergadering'?

Boeken
Over 'Wat is de Vergadering' zijn diverse boeken geschreven
(zie onderaan...).

Samenkomsten
Het beste advies is... Kom en zie!
Op de pagina De samenkomsten... wordt de wijze van samenkomen omschreven. Daar staan ook een aantal 'Vergaderingen' die zelf een website hebben. Zij hebben ieder het antwoord op de vraag "Wat is de Vergadering?" op hun eigen wijze omschreven.

Ontwikkeling
Het is al weer enige tijd geleden dat een landelijke werkgroep een gezamenlijke visie voor de zgn. 'open' en 'gesloten' vergaderingen ontwikkelde. Deze visie is beschreven in de onderstaande zgn. "Identiteitsverklaring" (zie onder). Na een inleiding wordt een duidelijk beeld geschetst van het verleden en van de situatie in 2000. Vervolgens worden overeenkomsten en verschillen tussen 'open' en 'gesloten' vergaderingen op een rijtje gezet en aan het eind volgt de eigenlijke identiteitsverklaring, de visie hoe de vergaderingen zich zouden moeten ontwikkelen.

In beweging
Acht jaar later mogen we wel stellen dat de 'Vergaderingen' verder ontwikkeld zijn; niet allemaal op gelijke wijze natuurlijk, en ook niet allemaal in dezelfde richting, maar toch zijn veel voorgestelde beginselen van de identiteitsverklaring in praktijk gebracht in de
'Vergaderingen'. Soms lijkt dat op 'verbrokkeling', zoals het Nederlands Dagblad het in een analyse noemde, maar feitelijk is het een vorm van gemeente-zijn zonder een juk van allerlei vormelijke en elkaar opgelegde regels omtrent bijzaken. De hoofdzaken zijn nog levend: "een ieder heeft iets" in de wekelijkse speciale aanbiddingsdienst met avondmaal, en in de vrije woordbediening, bidstond en bijbelbespreking.
Klik hier voor de ontwikkelingen volgens een analyse van het Nederlands Dagblad.

In de Leesmap... en de Leermap... staan diverse artikelen over de Vergaderingen, hun ontstaan en de huidige ontwikkelingen.


De 'identiteitsverklaring' van de Vergaderingen van gelovigen (januari 2000)

Ik vraag niet alleen voor dezen, maar ook voor hen die door hun woord in Mij geloven, opdat zij allen één zijn, zoals U, Vader, in Mij en Ik in U, opdat ook zij in Ons één zijn, opdat de wereld gelooft dat U Mij hebt gezonden. En de heerlijkheid die U Mij hebt gegeven, heb Ik hun gegeven, opdat zij één zijn zoals Wij één zijn: Ik in hen en U in Mij; opdat zij volmaakt zijn tot één, opdat de wereld erkent dat U Mij hebt gezonden en hen hebt liefgehad zoals U Mij hebt liefgehad'
(Joh. 17:21-23).

Inleiding

De ondergetekenden, leden van de Werkgroep Gemeentevisie, zijn tien broeders uit gemeenschappen die traditioneel bekend staan als 'Gesloten Broeders' en 'Open Broeders'. In deze werkgroep trachten zij een gezamenlijke gemeentevisie te ontwikkelen voor de gesloten en open 'Vergaderingen van Gelovigen' in Nederland en te zoeken naar mogelijke vormen van gemeenschap met elkaar. Dit zoeken is slechts bijbels en zinvol mogelijk als men over en weer goed in kaart brengt waar men zelf en waar de ander staat. Wat waren en zijn de overeenkomsten en verschillen?

In dit schrijven, dat een identiteitsverklaring bedoelt te zijn, is geprobeerd daarvan een beeld te schetsen.


Verleden en heden

In de negentiende eeuw waren er in Nederland alleen 'Gesloten Vergaderingen'. Onder hen vond in 1907 een splitsing plaats. Hieraan lagen geen principiële kwesties ten grondslag, maar hoofdzakelijk botsingen tussen persoonlijkheden. De afgesplitste 'vergaderingen' kregen contacten met 'Open Broeders' in het buitenland. Zo ontstonden in Nederland ook 'Open Vergaderingen'. Tot voor kort trokken 'Gesloten' en 'Open Broeders' gescheiden van elkaar en soms ook polariserend ten opzichte van elkaar op.

Er is echter een nieuwe situatie ontstaan. Als oorzaken daarvoor zijn te noemen:

* het meer zicht krijgen op de noodzaak van praktische eenheid en gemeenschap van bijbelgetrouwe gelovigen, afkomstig uit welke geloofsgemeenschap dan ook;

** de inspanningen onder de 'Open Broeders' om het proces van verbrokkeling onder hen tegen te gaan;

*** de internationale scheuring onder de 'Gesloten Broeders' in de afgelopen jaren, waarbij de meer exclusief denkende broeders en zusters zich van de meerderheid van de Nederlandse 'Gesloten Vergaderingen' hebben afgescheiden.

Deze en andere oorzaken hebben veel broeders en zusters tot bezinning gebracht. Velen gingen opnieuw ernstig nadenken over hun gemeentelijke positie en beginselen. In ontmoetingen hier en daar tussen 'Gesloten' en 'Open Broeders' werd het steeds duidelijker dat er aan beide kanten een verlangen was om bij het licht van de Schrift zich te bezinnen op de gemeentelijke beginselen van de 'Broeders'. Uit deze ontmoetingen en het daarin opgemerkte wederzijdse verlangen zijn verdere contacten ontstaan, die resulteerden in de oprichting van de genoemde Werkgroep Gemeentevisie.

De werkgroepleden hebben niet de bedoeling elkaar of anderen wederzijds over te halen tot het eigen standpunt, noch om een fusie of iets dergelijks te bewerkstellingen tussen 'Gesloten' en 'Open Vergaderingen' op nationaal of internationaal niveau. Wel zouden zij graag, samen met vele anderen, weer heel eenvoudig 'Broeders' - of juister: 'broeders en zusters' - willen worden, die schriftuurlijke beginselen willen hanteren die de broeders en zusters in het begin van de 'Broederbeweging' gehuldigd hebben. Wij worden overigens niet gewoon weer 'broeders en zusters' door te pogen de geschiedenis van 170 jaar 'Broederbeweging' ongedaan te maken. Ook lukt dat niet door de begintoestand van de 'Broeders' te willen imiteren of herstellen. Het kan wel door samen terug te keren naar bijbelse beginselen. Deze blijven immers altijd gelijk. Wel kan de wijze waarop wij daaraan praktisch vormgeven, niet meer dezelfde zijn als 170 jaar geleden.

Overeenkomsten en verschillen

Laten wij eerst eens kijken naar de overeenkomsten en verschillen zoals die tussen de 'Gesloten' en de 'Open' vergaderingen gegroeid zijn. Wat de overeenkomsten betreft: voor beide typen van 'vergaderingen' gelden traditioneel de volgende principes:

* Zij zijn te typeren als gemeenschappen van christenen zonder predikant, die elke zondag een eredienst houden met avondmaalsviering. Daarbij is er een grote mate van vrijheid om onder leiding van de Heilige Geest op diverse wijzen aan de eredienst deel te nemen.

** Zij zijn tegen gemeentelijke scheidsmuren. Daarom laten zij in principe alle personen die als ware gelovigen bekend staan, toe tot het avondmaal, ook als zij tot andere geloofsgemeenschappen behoren.

*** Zij zijn gewoon, althans in Nederland, te dopen op grond van persoonlijk getuigenis van geloof, door onderdompeling. Zij stellen deze vorm van doop echter niet als voorwaarde voor gemeenschap en/of uitoefening van geestelijke gaven.

**** Zij zijn dusdanig gestructureerd dat zij die daartoe gaven hebben, alle ruimte ontvangen om deze uit te oefenen tot stichting van de gemeente, onder leiding van de Heilige Geest en 'als broeders onder de broeders', dus niet uithoofde van een formele ambtsopvatting.

***** Zij beperken zich in regelgeving en organisatie, vooral met betrekking tot de inrichting en het verloop van de gemeentelijke samenkomsten. Dit opdat er volop ruimte is voor spontaniteit onder leiding van de Heilige Geest.

****** Zij zijn voorstanders van een zekere mate van zelfstandigheid, d.i. eigen verantwoordelijkheid, voor iedere plaatselijke 'vergadering'. 'Vergaderingen' zijn slechts tegenover de Heer verantwoordelijk, niet tegenover andere 'vergaderingen', of interlokale bijeenkomsten van broeders, of broeders met interlokaal gezag.

De verschillen

Traditioneel zijn vooral als verschillen te noemen:

* de vraag hoe men dient om te gaan met toelatings- en tuchtbesluiten van andere 'vergaderingen' (de meeste 'Open Broeders' kennen daarbij traditioneel een grotere verantwoordelijkheid aan de plaatselijke 'vergaderingen' toe dan de meeste 'Gesloten Broeders');

** de vraag of men gelovigen kan toelaten die persoonlijk 'rein' zijn, maar tot 'verontreinigde' geloofsgemeenschappen behoren (de meeste 'Gesloten Broeders' hanteren daarbij traditioneel striktere criteria dan de meeste 'Open Broeders').

In recentere tijd zijn daar nog de volgende verschilpunten bijgekomen:
*** het functioneren van de zusters in de gemeentelijke samenkomsten;
**** het leiden of inleiden van (delen van) de gemeentelijke samenkomsten door bepaalde broeders.

In deze beide punten hebben veel 'Open Broeders' in de laatste decennia een ruimere opvatting ontwikkeld dan veel 'Gesloten Broeders'. In sommige 'vergaderingen' van de 'Open Broeders' (maar in zeer recente tijd ook in sommige 'vergaderingen' van de 'Gesloten Broeders') is het mogelijk geworden dat zusters liederen opgeven en/of gebeden uitspreken en dat broeders (delen van) de gemeentelijke samenkomsten leiden of inleiden.

In de onderstaande identiteitsverklaring spreken wij ons over enkele verschillen nader uit.

Identiteitsverklaring

Binnen de Werkgroep Gemeentevisie zijn wij het erover eens dat de onderstaande bijbelse beginselen de identiteit van de 'Vergaderingen' kenmerken of behoren te kenmerken.

1. Het is wenselijk dat plaatselijke gemeenten minimaal eens per week, bij voorkeur op zondag, een eredienst (of aanbiddingssamenkomst) houden, waarin zij het avondmaal vieren. Wij geloven niet dat andere tijden of frequenties van deze vieringen principieel verkeerd zijn. Wij geloven niet dat avondmaalsvieringen slechts zouden mogen plaatshebben onder leiding van verordineerde ambtsdragers of in het kader van officieel geïnstitutionaliseerde gemeenten.

2. Tijdens gemeentelijke samenkomsten moet er, binnen bijbelse grenzen en onder de leiding van de Heilige Geest, de vrijheid zijn om vrijuit te spreken tot God, door middel van lofprijzingen en gebeden. Een dergelijke vrijheid hoeft een zekere mate van organisatie, structurering en menselijke leiding overigens niet uit te sluiten.

3. Elke gelovige heeft genadegaven van de Heer ontvangen en heeft zijn/haar gaven te gebruiken tot opbouw en welzijn van allen. Het gebruik van gaven moet niet (mede) afhankelijk gesteld worden van opleidingen, behaalde diploma's en/of menselijke aanstelling, al erkennen wij een zeker nut van goede opleidingen wel. Bij de uitoefening van gaven in de gemeente dienen deze door de gemeente(n) herkend en erkend te worden.

4. Elke gemeente dient opzieners te hebben die, zowel in geestelijk als moreel opzicht, in staat zijn haar te besturen en te leiden. Zulke oudsten worden door de Heilige Geest aangesteld, maar moeten bij de gemeente met name bekend zijn. Oudsten kunnen alleen goed functioneren als zij het vertrouwen c.q. de erkenning van de gemeente genieten.

5. Alle christenen dienen, mits zij een goed getuigenis hebben van persoonlijk geloof en een consequente christelijke levenswandel, tot de avondmaalsviering te worden toegelaten, ongeacht tot welke geloofsgemeenschap zij behoren. Gelovigen echter die verkeerde leer of praktijken aanhangen of verdedigen, behoren van het avondmaal te worden geweerd. In de toelating draagt zowel de betrokken gelovige als de gemeente die toelaat, verantwoordelijkheid. Een gemeente die op bonafide wijze iemand tot het avondmaal heeft toegelaten, terwijl achteraf blijkt dat deze persoon in de zonde leefde, is daardoor niet verontreinigd. Dit zou namelijk pas het geval zijn als deze gemeente nadien in gebreke blijft om met de boze op passende wijze te handelen.

6. Elke gemeente is gehouden intern tucht uit te oefenen. Eveneens is elke gemeente verplicht met de toelatings- en tuchtbesluiten van andere (bijbelse) gemeenten rekening te houden, tenzij er grond is voor ernstige twijfel. Een gemeente kan nooit gehouden worden besluiten van andere gemeenten te aanvaarden wanneer zij zelf overtuigd is van de onjuistheid ervan. Een dergelijk handelen tast de eigen verantwoordelijkheid van zo'n gemeente aan en kan ertoe leiden dat zij deel moet nemen aan de zonden van anderen. De praktische gemeenschap tussen gemeenten hoeft ook niet verbroken te worden als die gemeenten in een bepaalde zaak een verschillend standpunt innemen of een verschillende praktijk erop nahouden. Een dergelijke handhaving van de gemeenschap achten wij niet in strijd met de 'eenheid van de Geest'. Integendeel, wij zien het alternatief veeleer als een 'eenvormigheid van het vlees', die in de praktijk slechts door interlokale broederbijeenkomsten en interlokaal opererende broeders afgedwongen kan worden. Tucht mag derhalve nooit een middel worden ter bewaring van de eigenheid; dit is principieel niets anders dan sektarisme.

7. Elke gemeente is verantwoordelijk om te midden van de wereld de werkelijkheid van het Evangelie en de regering van Jezus Christus, onze Heer, uit te stralen. Dit wordt gedaan met woorden en daden, niet alleen in samenkomsten, maar ook door het openbaren van een christelijke levensstijl in alle onderlinge relaties en op alle levensterreinen. Elke gemeente dient dan ook te streven naar een zo breed mogelijke praktische gemeenschap en samenwerking met alle ware gelovigen en gemeenten en naar het slechten van bolwerken tegen de kennis van God in maatschappij en cultuur.

Tenslotte

Wij, als broeders van de Werkgroep Gemeentevisie, houden het voor wenselijk en mogelijk dat 'vergaderingen' in een bepaalde plaats of regio elkaar ontmoeten en leren kennen, zoals dat hier en daar ook al gebeurt. Soms zou dit tot samenwerking, soms mogelijk zelfs tot een praktisch samengaan kunnen leiden. Waar eenwording echter, bijv. vanwege aanwezige verschillen in gewoonten en tradities, niet mogelijk is, kunnen de onderlinge contacten zoals hierboven bedoeld hopelijk wel leiden tot een wederzijds aanvaarden van elkaar als bijbelgetrouwe gemeenten. Wij spreken de overtuiging uit dat 'vergaderingen' die bovengenoemde beginselen huldigen, al dan niet met nuanceverschillen, elkaar zouden dienen te aanvaarden en welkom te heten aan het avondmaal.

Moge de Heer ons allen helpen deze dingen ernstig te onderzoeken. Als wij allen zullen gaan inzien dat er geen echt fundamentele verschillen tussen onze gemeenten bestaan, zullen wij het ons in deze laatste dagen minder dan ooit kunnen permitteren gescheiden te blijven optrekken. Geve de Heer ons daartoe genade!

'Ik vermaan u dan, ik, de gevangene in de Heer, dat u wandelt waardig de roeping waarmee u bent geroepen, terwijl u in alle nederigheid en zachtmoedigheid met lankmoedigheid elkaar in liefde verdraagt en u beijvert de eenheid van de Geest te bewaren in de band van de vrede: één lichaam en één Geest, zoals u ook geroepen bent in één hoop van uw roeping; één Heer, één geloof, één doop; één God en Vader van allen, die is boven allen en door allen en in allen'
(Ef. 4:1-6)

De Werkgroep Gemeentevisie: Hans Arentsen, Jan Brouwer, Jan Willem Grievink, Roeland Klein Haneveld, Fred Kram, Henk Medema, Henry Mulder, Willem Ouweneel, Dato Steenhuis., Piet Verkerk

Als je meer wilt weten over "de Vergadering":

Een artikel van Philip Nunn - maart 2003 (Eng)

Onlangs verscheen een (minder vleiende) analyse in het ND...

Of lees meer over 'de vergadering' in de Leesmap.