Rick Warren predikt wel degelijk het kruis

door Jan Schippers

Het is niet eerlijk Rick Warren alleen op zijn boek 'Doelgericht leven' te beoordelen. Toch gaat het ook in dit boek wel degelijk over zonde, schuld en vergeving, over het kruis van Jezus Christus, over genade én over de Heilige Geest.

Met enige verbazing heb ik het artikel 'Doelgericht christen, zonder kruis?' van Henk ten Brinke gelezen in het Het Katern van gisteren. Daarin geeft hij een kritische beoordeling van het boek van Warren Doelgericht leven. Daarbij stelt hij o.a. dat 'het kruis van Jezus vrijwel afwezig is in het boek' en 'het kruis niet echt een rol in Warrens boodschap speelt'. Ook poneert hij de boude stelling dat we in het boek 'ondertussen niets horen over vergeving, ook niet over Gods Geest, die mij zo weet te veranderen'. En vervolgens vraagt hij zich af hoe het komt dat een boek, waarin de kern van het evangelie onvoldoende aan de orde komt, toch zoveel christenen aanspreekt.

Ik vraag mij toch echt af hoe het mogelijk is dat Ten Brinke tot zulke ongefundeerde stellingen en onjuiste conclusies komt. Op pag. 28 van Doelgericht Leven signaleert Ten Brinke slechts schuldgevoelens. In het oorspronkelijke Engelstalige boek staat boven deze perikoop: 'Many people are driven by guilt'. Warren schrijft tevens dat 'his guilt disconnected him from God's presence' ('zijn schuld hem scheidt van Gods aanwezigheid'). Hij heeft het dus over schuld (en niet over schuldgevoelens). Daarom citeert hij Psalm 32, waar gesproken wordt over vergeving en bedekking van zonden.

Dat uitgever Medema consequent 'guilt' met 'schuldgevoel' vertaalt, doet geen recht aan het origineel! Dat is jammer. Maar Ten Brinke moet als theoloog toch weten dat, voordat we zulke conclusies trekken, we nooit alleen moeten afgaan op vertalingen. Zijn conclusie dat Warren ons in de kou laat staan, is dus onjuist. Alleen schuldbelijdenis en vergeving laat mensen een nieuwe start maken, schrijft Warren op pag. 28.

Kruis

Op pag. 60 staat: 'Geloof dat God u heeft uitgekozen om een relatie met Jezus te hebben, die aan het kruis voor u gestorven is. Geloof dat God u wil vergeven wát u ook gedaan heeft'. Hoezo geen vergeving van zonden bij Warren? Hoezo geen aandacht voor het kruis?

Op pag. 34 schrijft Warren: 'Het enige wat zal tellen, is of u hebt aanvaard wat Jezus voor u gedaan heeft', 'die aan het kruis voor u gestorven is'. En wat moet elk mens volgens Warren doen? 'Neem Jezus in uw leven aan als Heer en Verlosser (=Savior). Ontvang de vergeving voor uw zonden', lees ik op pag. 60.

En dan: 'Niets' over het werk van de Heilige Geest? Hebben we het over hetzelfde boek? Warren is juist zeer uitvoerig over het werk van de Geest. Als je de Here Jezus aanvaard hebt als Verlosser 'ontvang dan Zijn Geest die u de kracht zal geven om uw levensdoel te vervullen', lees ik op pag. 60.

'Het is de taak van de Heilige Geest een karakter in ons voort te brengen dat lijkt op het karakter van Christus.' Deze zinsnede en nog vele andere over de heiliging door de Geest lezen we op pag. 179 en volgende bladzijden. Hier een greep uit dit hoofdstuk: 'De Geest is de kracht in ons leven', 'De Heilige Geest geeft ons de kracht' en 'zo werkt u samen met de Heilige Geest'.

Het eerste hoofdstuk van 1Korinte, dat Ten Brinke noemt in zijn artikel, wordt in hoofdstuk 35 ('Gods kracht in uw zwakheid') door Warren behandeld. Daar geeft hij blijk van zijn theologie van Gods genade; Gods kracht werkt juist door onze zwakheid. Hoezo wetticisme?

Te praktisch?

Ernstig vind ik zijn conclusie dat 'Warren het kruis van Christus niet centraal zet. En dus Gods genade niet centraal zet'. Wellicht zal Ten Brinke tegenwerpen dat er toch wel minimaal over het kruis en over genade gesproken wordt, en dat veel nadruk ligt op een 'heilig moeten'. Ik meen dat dat misschien ook te maken kan hebben met de aard van dit boek. Doelgericht leven is primair een boek voor mensen die reeds christen zijn. Alhoewel Warren kort en duidelijk de basis van het evangelie uitlegt, gaat hij vooral in op de praktijk van het christelijk leven en is daarin zeer (Amerikaans) praktisch. Misschien irriteert dát ons theologenlandje het meest. Zolang we maar met elkaar kunnen blijven theologiseren, hoeven we niet aan de bak!

Maar om een schrijver en zijn theologie goed en eerlijk te kunnen beoordelen, vind ik het te kort door de bocht om alleen dit boek eruit te pikken en zulke boude conclusies te trekken. Ten Brinke had op z'n minst ook andere werken en studies van Warren kunnen bestuderen. Hij schrijft primair over Doelgericht leven, maar zijn conclusies gaan veel verder.

Nu ben ik er niet om Rick Warren of anderen te verdedigen. Ik ben er voorstander van om alles en iedereen aan de hand van de Bijbel kritisch te toetsen. Maar als we dan bepaalde broeders in Christus en hun werk zouden moeten beoordelen, is het dan fair slechts één onderdeel (een boek) eruit te lichten en hier eenzijdige en ongenuanceerde kritiek op te leveren, die zelfs niet strookt met de feiten? Zo ga je niet met elkaar om!

Geloofsbelijdenis

Zelf heb ik geprobeerd een eerlijk onderzoek te doen naar de theologie van Warren. Daartoe heb ik ook de geloofsbelijdenis bestudeerd die Rick Warren heeft opgesteld voor de Saddle Back Church, te vinden op www.saddleback.com . Het eerste wat opvalt, als je die site bezoekt, is een foto van drie kruisen met op de achtergrond een deel van het kerkgebouw. Vervolgens lees ik in de geloofsbelijdenis onomwonden en onder verwijzing naar relevante bijbelteksten over zonde, over de eeuwigheid, hemel én hel, en over de verlossing door Jezus Christus. Ik kan niet anders dan concluderen dat Warren op z'n homepage duidelijk is over zonde, bekering en het kruis. Zonder het verlossingswerk van Jezus Christus op het kruis van Golgota is de mens eeuwig verloren.
hh
Ten tweede heb ik de zogeheten Honkenstudies die Warren uitgeeft, bestudeerd. Deze gaan over het volgen van Jezus, over geestelijke groei door gebed en bijbellezen, over je gaven en talenten, en over het uitdragen van het Evangelie. Je wordt verplicht deze studies te volgen, wil je lid worden van Saddle Back. In Nederland zijn ze uitgegeven door Agapè. Ik heb zowel de Engelse als Nederlandse versie bestudeerd. Ook hier, bijvoorbeeld in Honk I, wordt door Warren zeer uitgebreid onderwijs gegeven over het zondeprobleem, de ongehoorzaamheid van de mens aan God, over het eeuwige leven (hemel én hel) en over de enige oplossing: het kruis van Jezus Christus. In Honk II gaat Warren in op geestelijke groei en wordt o.a. het onderwerp levensheiliging zeer uitvoerig behandeld. Intensief bidden, dagelijks bijbellezen en oprecht je leven, tijd en geld toewijden aan Gods Koninkrijk staan daarin centraal.

Ten derde heb ik diverse preken van Warren beluisterd. Preken o.a. die gaan over het lijden van de Here Jezus. Ik noem hier een paar paaspreken die ik beoordeeld heb (o.a. 'The Meaning of Easter' en 'What is so important about Christ'). Onomwonden spreekt Warren daarin over de verlorenheid van de mens, de hel en de enige oplossing: de gekruisigde en opgestane Christus!

Bezoek

Ten vierde wil ik nog kort iets zeggen over mijn eigen onderzoek en bezoek aan Saddle Back. In mei 2003 woonde ik daar samen met andere predikanten vanwege mijn studieverlof een conferentie bij. Er staan mij uit die week nog twee bijzondere momenten bij. Midden in de conferentie werden we getrakteerd op een prachtig praiseprogramma in de kerk. Op een gegeven moment werd nummer 544 uit Opwekking gezongen. Tijdens dit lied werd de kruisiging van Jezus uitgebreid via een film in beeld gebracht. Ik herinner me nog dat het merendeel van de conferentiegangers diep geraakt was door de combinatie van woord en beeld.

Het andere moment was de slotbijeenkomst. Na een videopreek en daarna nog een 'live' preek van Warren, in totaal anderhalf uur, werden we opgeroepen onze knieën te buigen om onze zonden te belijden en deze vervolgens op kleine witte briefjes te schrijven. Vervolgens werden deze vastgespijkerd aan drie levensgrote houten kruisen in de zaal, die daarna naar het podium werden gedragen. En daar, voor het kruis, boog het Saddle Back-team zijn knieën en beleden we met drieduizend predikanten openlijk onze zonden. Ik herinner me nog dat velen diep geraakt waren en huilend neerknielden, inclusief Rick Warren. Een moment om nooit te vergeten. 

Op basis van al deze observaties concludeer ik dat de stellingen van Ten Brinke ongefundeerd en te kort door de bocht zijn. Hierdoor is een broeder in Christus openlijk en onjuist in een verkeerd daglicht gesteld. 


Jan Schippers is predikant van een evangelische gemeente in Zoetermeer.

Lees meer...